مقدمه
با نزدیک شدن به المپیک تابستانی ۲۰۲۴ با نام رسمی بازیهای المپیاد سی و سوم (Games of the XXXIII Olympiad) که در فرانسه، مهد مد و فشن دنیا برگزار میشود، بد نیست به سراغ ارتباط دیرینهی این رویداد ورزشی با فشن برویم و مروری بر یونیفرمهای ورزشکاران کشورهای مختلف در مراسم افتتاحیه، گرمکنهای ورزشی و لباسهای اختتامیه داشته باشیم. البته خالی از لطف نیست که ابتدا نگاه مختصری به خود رویداد المپیک و تاریخچهاش بیندازیم.
المپیک یکی از بزرگترین و قدیمیترین رویدادهای ورزشی جهان است که سابقهای به قدمت تمدن بشری دارد. این بازیها ریشه در یونان باستان داشته و بارها در طول تاریخ متوقف و سپس دوباره احیا شدهاند. امروزه المپیک به یک رویداد بزرگ ورزشی در جهان تبدیل شده که میزبانی آن میان کشورهای مختلف دنیا در گردش است. در حال حاضر، تیم ایالات متحده آمریکا با به دست آوردن ۲٫۹۵۹ مدال در مجموع، پرافتخارترین تیم بازیهای المپیک است.
تاریخچه المپیک
اولین بازیهای المپیک در سال ۷۷۶ پیش از میلاد و در شهر المپیا واقع در یونان برگزار شدند. این بازیها در ابتدا یک جشن مذهبی بودند که هر ۴ سال یک بار به افتخار خدای زئوس یا همان “پادشاه خدایان یونان” برگزار میشدند. اولین و اصلیترین رشتهی بازیهای المپیک، مسابقهی دویدن در طول یک زمین ۱۹۲ متری به نام استاد (که امروزه از آن به عنوان منشأ استادیوم یاد میشود) بود و بعد از مدتی، رشتههای دیگر مثل اسبدوانی، مشتزنی، پرتاب دیسک، ارابهرانی و… به این رویداد اضافه شدند.
در طول تاریخ، بازیهای المپیک با وقفههایی همراه بوده است؛ برای مثال این رویداد در قرن پنجم میلادی به دلیل تغییر مذهب به مسیحیت به طور کامل متوقف شد. بعد از تلاش باستانشناسان و دانشمندان، بازیهای المپیک کمکم در سال ۱۸۸۹ احیا و در نهایت دوباره از سال ۱۸۹۶ توسط “پیر بارون دوکوبرتن” (Pierre de Coubertin) بهصورت رسمی و در آتن یونان، آغاز شد. دوکوبرتن یک تاریخدان و آموزگار فرانسوی بود که از او به عنوان بنیانگذار بازیهای المپیک در دورهی معاصر یاد میشود.
از تاریخ ۱۸۹۶ به بعد، بازیهای المپیک به طور منظم هر ۴ سال یک بار برگزار میشود؛ البته این رویداد ۳ دوره بهخاطر جنگهای جهانی اول و دوم انجام نشد و ۱ دوره هم بهخاطر همهگیری ویروس کرونا به مدت یک سال به تعویق افتاد.
گسترش جغرافیایی المپیک
در ابتدا بازیهای المپیک فقط در یونان برگزار میشدند، اما در طول تاریخ به تدریج به سایر شهرهای دنیا نیز گسترش پیدا کردند. نخستین بازیهای المپیک خارج از یونان در سال ۱۹۰۰ و در پاریس برگزار شد. پس از آن، این بازیها به شهرهای دیگر جهان از جمله سنت لوئیس، لندن، استکهلم، برلین و … منتقل شدند.
امسال، دقیقا بعد از گذشت ۱۰۰ سال (از سال ۱۹۲۴) از آخرین میزبانی پاریس، المپیک دوباره به فرانسه بازگشته است.
لباس ورزشکاران؛ هویت ملی
یکی از جنبههای جالب و مورد توجه رویدادهای المپیک، طراحی یونیفرمها و لباسهای ورزشکاران است. لباسهای ورزشی در المپیک نه تنها نشاندهندهی هویت ملی شرکتکنندگان هستند، بلکه باید از نظر عملکرد نیز کارآمد باشند تا به ورزشکاران در دستیابی به بهترین نتایج کمک کنند. برخی از مفاهیمی که لباسهای المپیک به بینندگان جهان انتقال میدهند عبارتند از:
هر کشور شرکتکننده از یک طرح منحصربهفرد برای لباس تیم خود استفاده میکند که نمادی از هویت و فرهنگ خاص آن کشور است. لباسها باید علامتهای ملی مانند پرچم، سمبلها، رنگها و طرحهای سنتی هر کشور را به نمایش بگذارند.
پوشیدن لباس تیم ملی در المپیک نشاندهندهی افتخار ورزشکاران به کشورشان است. این لباسها نماد غرور ملی و افتخار به دستاوردهای ورزشی هر کشور هستند.
یونیفرمهای مشابه باعث ایجاد حس هماهنگی و همبستگی بین اعضای تیم میشود که این امر به انسجام و روحیهی تیمی کمک میکند.
- تبلیغات حامیان مالی
لباسها و یونیفرمهای المپیک گاهی حاوی لوگوها و نشانهای تجاریِ حامیان مالی تیمها هستند.
نوآوری در لباس های ورزشی
برندهای سرشناس ورزشی مانند آدیداس، نایک و پوما در سالهای اخیر به طور فزاینده ای به نوآوری در طراحی لباس ورزشکاران المپیکی پرداختهاند. آنها از فناوریهای پیشرفته مانند پارچههای سبک، ضد تعریق و انعطافپذیر، روشهای تولید جدید مبنی بر مد پایدار و طراحیهایی با هدف راحتی ورزشکاران استفاده میکنند؛ این تلاشها به بهبود راحتی، دوام و عملکرد لباسها منجر شده است.
تأثیر لباس بر عملکرد ورزشی
تحقیقات نشان میدهد که لباس ورزشی مناسب میتواند به طور قابل توجهی بر عملکرد ورزشکاران تأثیر بگذارد. لباسهای سبکتر و انعطافپذیرتر به ورزشکاران در حرکات سریع و چابکی آنها کمک میکنند؛ همچنین فناوری تنظیم دمای بدن و مدیریت رطوبت در برخی لباسها به حفظ راحتی و بهبود عملکرد ورزشکاران در شرایط دشوار آب و هوایی کمک میکند.
علاوه بر این فناوریها، به دلیل تمرکز بینالمللی بر بازیهای المپیک، “کیتهایی” که هر تیم شرکتکننده میپوشد، بهدقت و زیبایی تمام طراحی و تولید میشوند تا نشاندهندی ویژگی و فرهنگ کشور محل سکونت ورزشکاران باشند. از مراسم پر زرق و برق مراسم افتتاحیه تا لباسهایی که برای ورزش تولید شدهاند، هر یک از این یونیفرمها به ارزشهای ملی هر ورزشکار اشاره میکند.
بهترین لباس های المپیک ۲۰۲۴ پاریس
لباس های المپیک امسال ثابت کردند که برندهای بزرگ علاقهی زیادی برای همکاری با رویدادها، رشتههای ورزشی و ورزشکاران دارند؛ از جملهی این مجموعه برندهای بزرگ میتوان به شرکت کالای لوکس LVMH به عنوان حامی مالی اصلی بازیهای المپیک پاریس ۲۰۲۴ اشاره کرد.
در ادامه نیز به معرفی بهترین لباسهای المپیک امسال و برندهای تولیدکنندهی آنها میپردازیم که قرار است ورزشکاران در روز افتتاحیه، در کنار رودخانهی سن، با پوشیدن این لباس ها بدرخشند و هویت ملی خود را به نمایش بگذارند:
۱. Michel & Amazonka طراح لباس تیم مغولستان
یونیفرمهای بسیار ظریف و زیبای تیم مغولستان که توسط برند مد مستقر در اولانباتور، پایتخت مغولستان، برای مراسم روز افتتاحیه و اختتامیهی المپیک طراحی و تولید شده است؛ موجی از تحسین را در فضای مجازی به دنبال داشت تا بهترین لباس این رقابتها نام بگیرد. این لباس ها مجموعهای چشمنواز از جزئیات پیچیده و هنر ظریف مغولستانی را به نمایش میگذارند. طبق اعلام کمیته ملی المپیک مغولستان، تکمیل هر لباس به طور متوسط ۲۰ ساعت طول کشیده و لباس ها از لباسهای سنتی مغولی (لباسهای نامتقارن و کفتانی با آستینهای بلند) الهام گرفته شدهاند که تاریخ و هویت ملی این کشور را به نمایش میگذارند.
لباس های مغولستان، اکسسوریهای جانبی مثل کیفهای کیسهای، کمربندهای ارسی، گوشوارههای سنتی، کلاههای بوریات و چکمههای gutal نیز دارند. همچنین هر یونیفرم نمادها و نقوش معنیداری را به نمایش میگذارد که هم با المپیک پاریس و هم با کشور مغولستان مرتبط هستند.
خواهران میشل و آمازونکا برندی به نام «pret-a-couture» دارند که لباسهای تشریفاتی تیم مغولستان در بازیهای ۲۰۲۰ توکیو و ۲۰۲۲ بیجینگ را هم آنها طراحی کرده بودند.
۲. Stella Jean طراح لباس تیم هائیتی
ژان، یک طراح ایتالیایی-هائیتیایی مستقر در رم است که طراحی رنگارنگش برای لباس های تیم ملی هائیتی در روز افتتاحیهی المپیک، به منظور برجسته کردن سرزندگی فرهنگی ملت کارائیب در نظر گرفته شده است. این رویداد فرصتی را برای ژان به وجود آورده تا کشور مادری خود، هنر و غنای فرهنگی آن را که اخیرا تحتالشعاع بیثباتی سیاسی گسترده در کشور، جنایت و بلایای طبیعی مرگبار کمرنگ شدهاند، دوباره مورد توجه قرار دهد.
ژان یونیفرمهای المپیک کشور هائیتی را با همکاری Philippe Dodard، هنرمند و نقاش هائیتیایی، طراحی کرده است. اثر هنری دودارد با عنوان “گذر” روی پارچههای بافتهشده با نام “پنبه آبی” که به عنوان بخشی از میراث سنتی رو به نابودی کشور هائیتی است، نقش بستهاند.
۳. Ralph Lauren،Nike ، Swarovski و skims طراح لباس تیم ایالات متحده
برند رالف لورن از سال ۲۰۰۸ همراه تیم ایالات متحدهی آمریکا بوده است. امسال نیز طراحی لباس تیم آمریکا برای مراسم افتتاحیه و اختتامیه، برعهدهی این برند است که نشانی از خیاطی کلاسیک آمریکایی دارد و لباسها با الهام از رنگهای پرچم آمریکا طراحی شدهاند.
سارا هیرشلند، مدیرعامل کمیتهی المپیک و پارالمپیک ایالات متحده دربارهی این مجموعه گفت: “این لباسها نمادی از اتحاد بین تیم ما و میلیونها هوادار است که ما را تشویق میکنند”.
لباسهای زیر ورزشکاران تیم آمریکا بر عهدهی برند اسکیمزِ کیم کارداشیان است و لباسهای تیم ژیمناستیک آمریکا هم با همکاری سواروسکی است که از ۴۷هزار جواهر درخشان تشکیل شدهاند. نایکی نیز عهدهدار طراحی گرمکنهای ورزشی و لباسهای سکوی تیم ملی آمریکاست.
۴. Puma طراح لباس تیم جامائیکا
لباس کاروان المپیک تیم جامائیکا طبق پرچم کشور که از ترکیب رنگی چشمگیری تشکیل شده است، طراحی شدهاند: مشکی، طلایی و سبز. در مراسم رونمایی از لباس های امسال این کشور، مدیر عامل پوما، Arne Freundt، توضیح داد که این یونیفرمها تلفیقی از سرعت و مد هستند؛ چرا که تیم جامائیکا یکی از مدعیان ورزش دو است و تا سال ۲۰۲۰، تعداد ۸۶ مدال از ۸۷ مدال المپیک این کشور مربوط به رشتهی دو و میدانی بود.
برشهای خاص برای برجستهتر کردن فیزیک ورزشکاران و استفاده از پارچهی ژاکارد مهندسیشده برای کاهش گرما و افزایش تنفس بدن – با فناوری ترموآداپت که وظیفهی تنظیم کردن دمای بدن را به عهده دارد- از نکات مثبت و جدید این لباس هستند.
۵. The New Origins و Denham طراح لباس تیم هلند
در حالی که بسیاری از افراد برای تماشای بازیهای کلاسیکی مانند ژیمناستیک و دو و میدانی، المپیک را دنبال میکنند، فهرست ورزشهای مدرن المپیک هم دائما در حال به روز شدن است.
از امسال، بریک دنس (break dance) به طور رسمی یک ورزش المپیکی است و تیم رقص هلند قرار است در این رقابتها شرکت کند. لباسهای آیندهنگرانهی این تیم با رنگ نارنجی پر جنب و جوشی که به کیت تیم ملی فوتبال هلند ادای احترام میکند، مستقیما ذهن پیچیدهی طراحان برند The New Originals مستقر در آمستردام را نمایش میدهد.
لباسهای روز افتتاحیه و اختتامیهی این تیم هم توسط Denham و با الهام از رنگهای پرچم کشور هلند طراحی شدهاند.
۶. J.Lindeberg طراح لباس تیم ایالات متحده
شاید گلف ورزش جذابی برای عموم مردم نباشد، اما لباسهای برند سوئدی جی لیندبرگ برای تیم گلف المپیک ایالات متحده، جذابیت ظاهری خاصی به این رشتهی ورزشی بخشیدهاند. یونیفرمهای کلاسیک با پیراهنهای یقهدار برای آقایان و دامنهای یک خط برای خانمها که همه از پارچههایی با تکنولوژی جدید، سیلوئتهای ساده و چند برش نوآورانه تشکیل شدهاند، از نکات مثبت این لباسها هستند.
۷. Berluti و Kenzo طراح لباس تیم فرانسه
برند لوکس فرانسوی برلوتی ظاهری الگانت و رسمی برای مراسم افتتاحیهی تیم میزبان بازیهای المپیک و پارالمپیک امسال انتخاب کرده است. انتخاب آبی سلطنتی به تقلید از رنگ کیت تیم فوتبال فرانسه و یقهای براق با رنگهای آمبره که به پرچم فرانسه اشاره میکند، ترکیب چشمنوازی را به وجود آورده است. لباس های تیم ملی فرانسه با همکاری Carine Roitfeld، سردبیر سابق Vogue فرانسه و سردبیر فعلی CR Fashion Book طراحی شده اند.
Stéphane Ashpool برای لباس کاروان المپیک فرانسه تلاشهای بسیاری کرد؛ او مجبور شد از مقامات ژاپنی جودو مجوز بگیرد تا تیم جودوی فرانسه بتواند کیمونوهای تولید شده از پارچههای فرانسوی بپوشد که نتیجهاش همکاری برند Kenzo با کمیته ملی المپیک فرانسه بود. اشپول به عنوان مدیر هنری تیم المپیک و پارالمپیک فرانسه با اعلام اینکه از یونفرمها بسیار راضی است به ووگ فرانسه گفته است: “یونیفرمهای فرانسه شبیه دوران طلایی فشن در دههی ۹۰ هستند.”
۸. ASICS طراح لباس تیم استرالیا
در نگاه اول، لباس تیم المپیک استرالیا، با رنگ سبز و طلایی به عنوان رنگهای ملی این کشور، ممکن است نسبتا ساده به نظر برسد؛ اما هر یک از این لباس ها دارای یک چاپ بومی و سنتی است.
به گفتهی مجلهی ووگ استرالیا، پرینتهای ارائهشده روی لباسها توسط هنرمند بومی و بوکسور المپیکی، Paul Fleming، طراحی شدهاند. این طرحها با عنوان “قدم زدن با هم” از این ایده الهام گرفته شده است که بازیهای المپیک محلی برای گردهمایی افراد با هر پیشینه و فرهنگ است.
۹. Lululemon و Left On Friday طراح لباس تیم کانادا
به نظر میرسد برندهای مستقل، در حال تصاحب لباسهای المپیک هستند. پرینتهای برند Lululemon نه تنها از نظر بصری چشمگیر هستند، بلکه سازگاری دنیای مد و ورزش را نشان میدهند.
یونیفرمهای تیم کانادا بدون جنسیت طراحی شدهاند و از جدیدترین تکنولوژیها در تولید پارچهی لباسها استفاده شده است.
برند Left On Friday نیز وظیفهی طراحی لباسهای ساحلی تیم کانادا مثل لباسهای تیم والیبال ساحلی بانوان را به عهده داشته است.
۱۰. Ben Sherman طراح لباس تیم بریتانیا
برند میراث بریتانیایی Ben Sherman برای سومین دورهی متوالی، وظفیهی طراحی لباس تیم ملی بریتانیا را برای بازیهای المپیک به عهده دارد. گلدوزیهای ۴ گل مختلف: رز، خار، نرگس و شبدر نمادهایی از هویت و تاریخ ۴ کشور متفاوت بریتانیای کبیر هستند که در سراسر یونیفرمهای مراسم افتتاحیه دیده میشوند.
۱۱. Jan Černý طراح لباس تیم جمهوری چک
ورزشکاران چک قرار است در مراسم افتتاحیه با رنگهای ملی ظاهر شوند. Cerny برای یونیفرمهای تیم چک، لباسهایی ساده و بدون جنسیت ارائه کرده که عناصر سنتی را با رویکردی مدرن به نمایش میگذارد.
Jan Černý که تحت نام تجاری Jan Société فعالیت میکند، توسط کمیتهی المپیک چک به عنوان طراح لباس المپیک تیم ملی جمهوری چک انتخاب شد. این طراح با استعداد در عرض چند سال از یک دانشجوی طراحی در Zlín به یکی از برجستهترین چهرههای موج جدید مد در کشور چک تبدیل شد: “من فکر میکنم این ضروری است که ما به عنوان یک کشور کوچک بتوانیم با ظاهری چشمگیر و در عین حال بسیار مدرن توجهها را به خود جلب کنیم”.
منبع الهام Cerny برای طراحی کتهای اورسایز، تصور ورزشکاران بر کنار رودخانهی سن هنگام وزش نسیمی خنک در مراسم افتتاحیهی المپیک بود. کتهای اورسایز سفید-آبی با پرینتهایی مانند مرکب پاشیده شده، از آثار گرافیست و نقاش مشهور چک، ولادیمیر بودنیک، که در سال ۱۹۲۴ متولد شد، الهام گرفته شدهاند. بودنیک در کار خود از لکههای جوهر انتزاعی، با این مفهوم که هر کس در این لکهها تفاسیر خود را پیدا میکند و شخصیت، افکار و احساساتش را آشکار میسازد، استفاده میکرد.
۱۲.Joma Sport طراح لباس تیم اسپانیا
این برند، لباس های المپیک برای سکوها و همچنین ظاهر مراسم افتتاحیه و اختتامیه تیم ملی اسپانیا را طراحی کرده است و از رنگ قرمز و زرد پرچم کشور در طراحیهایش الهام گرفته است.
۱۳. JUST IN XX طراح لباس تیم تایوان (چینتایپه)
پس از طراحی لباسهای تیم ملی تایوان برای المپیک توکیو در سال ۲۰۲۰، جاستین چو، طراح اصلی برند JUST IN XX بار دیگر به طراحی لباس های تیم ملی تایوان برای المپیک پاریس برو آورده و ظاهری زیبا برای مراسم افتتاحیه طراحی کرده است.
چو به عنوان یک متخصص، این بار لباسها را از طریق یک رویکرد کیوریتوری طراحی کرده است و از افرادی که ریشهی عمیقی در تایوان دارند و در صحنه بینالمللی خوش درخشیدهاند، دعوت کرده است تا یک تیم رویایی برای طراحی لباس تشکیل دهند: هنرمند معاصر، پل چیانگ، صنعتگر بومی گنج ملی، آینگ باندای و صنعتگر گلدوزی سنتی، پگی لین؛ همچنین تولیدکنندگان عمدهی پارچهی تایوانی مثل New Wide Group و Junmay Label & Textile هم با او همکاری کردند تا یک یونیفرم افتتاحیهی المپیک ایجاد کنند که حاوی روح فرهنگ، هنر، صنعتگری و پایداری تایوان باشد.
۱۴. Actively Black طراح لباس تیم نیجریه
تیم نیجریه نیز از رنگهای پرچم کشورش برای طراحی گرمکنهای ورزشی خود استفاده کرده است.
یونیفرم تیم ملی ایران در المپیک ۲۰۲۴ فرانسه چیست؟
در کنار یونیفرمهای بینظیر کشورهای دیگر که المپیک امسال را در مهد فشن دنیا یعنی پاریس، هرچه بیشتر به مرکز تلاقی ورزش و فشن تبدیل کردهاند، متأسفانه تیم ملی ایران بدون هیچ سر و صدا یا رونمایی خاصی از لباسهای المپیکی، ورزشکاران را با گرمکنهایی ساده و مشکی از برند ورزشی کمتر شناختهشدهی هکتاتون روانهی رقابتها کرده است.
کمیتهی ملی المپیک هنوز هیچ توضیحی در مورد عدم معرفی و رونمایی از لباس المپیک ایران نداده است؛ اما گفته میشود که علت این پنهانکاری همزمانی اعزام ورزشکاران به پاریس با ایام محرم بوده است. در نهایت، دقیقا صبح روز افتتاحیهی المپیک، از لباسی که کاروان تیم ایران قرار است در رژهی افتتاحیه بپوشد تنها با یک عکس در اینستاگرام رونمایی شد؛ که کتوشلواری سفید و ساده از تولیدیِ پاشا دوخت میباشد.
متأسفانه امسال هم لباس کاروان المپیک ایران انتظارات مردم را برآورده نکرد تا ناکامی فشن ایران در مراسم افتتاحیهی المپیک، یک دورهی دیگر هم ادامه پیدا کند.
source