سرخک یک بیماری عفونی است که به‌واسطه ویروس سرخک ایجاد می‌شود و در دوران کودکی بسیار شایع است. این بیماری مسری و به شدت واگیردار است و می‌تواند عواقب جدی برای سلامتی داشته باشد. با وجود اینکه واکسن سرخک توانسته است به طور چشمگیری از شیوع و مرگ و میر ناشی از این بیماری بکاهد، هنوز هم در برخی مناطق جهان این بیماری وجود دارد و می‌تواند تهدیدی جدی برای افراد غیر واکسینه باشد.
بیماری سرخک چیست؟
سرخک یک بیماری عفونی است که به‌واسطه ویروس سرخک از خانواده پارامیکسو ویریده (Paramyxoviridae) ایجاد می‌شود. این ویروس به شدت مسری است و معمولاً از طریق تماس مستقیم با قطرات تنفسی فرد مبتلا به سرخک، مانند سرفه یا عطسه، منتقل می‌شود. همچنین این ویروس می‌تواند بر روی سطوح مختلف برای چند ساعت زنده بماند، بنابراین تماس با سطوح آلوده نیز می‌تواند منجر به ابتلا به بیماری شود. علائم این بیماری معمولاً ۱۰ تا ۱۴ روز پس از قرار گرفتن در معرض ویروس بروز می‌کند و می‌تواند شامل تب، سرفه، آبریزش بینی و بثورات پوستی باشد.
در پاسه به سوال آیا بیماری سرخک کشنده است؟ باید بگوییم بیماری سرخک در گذشته به عنوان یک بیماری معمولی دوران کودکی شناخته می‌شد، اما با ظهور واکسن سرخک، میزان شیوع و مرگ‌ومیر ناشی از آن به‌طور قابل توجهی کاهش یافته است. واکسن سرخک به‌طور معمول به صورت ترکیبی با واکسن‌های اوریون و سرخجه (MMR) به کودکان تزریق می‌شود.
علائم سرخک
علائم سرخک معمولاً ۱۰ تا ۱۴ روز پس از آلوده شدن به ویروس ظاهر و گاهی با آبله مرغان اشتباه گرفته می‌شود. در ابتدا، علائم غیر اختصاصی مانند تب خفیف، سرفه خشک، آبریزش بینی، گلودرد و التهاب چشم‌ها (ورم ملتحمه) بروز می‌کند. این علائم ممکن است برای چند روز ادامه یابند و در نهایت به‌دنبال آن بثورات پوستی مشخصی نمایان می‌شود. بثورات سرخک معمولاً به صورت لکه‌های قرمز کوچک و نزدیک به هم ظاهر می‌شوند که در نهایت به هم پیوسته و نواحی وسیع‌تری از پوست را درگیر می‌کنند.
به نقل از unicef :
در حالی که سرخک می تواند برای هر کسی خطرناک باشد، به ویژه برای کودکان، به ویژه کودکان زیر پنج سال که واکسینه نشده اند، خطرناک است. این به این دلیل است که سیستم ایمنی کودکان و سیستم اندام آنها هنوز در حال رشد است و آنها را هم در برابر عفونت و هم در برابر عوارض سلامتی آسیب پذیرتر می کند.
تشخیص سرخک
تشخیص سرخک معمولاً به‌وسیله پزشک و بر اساس علائم بالینی انجام می‌شود. در اکثر موارد، بثورات پوستی مشخص و لکه‌های کوپلیک که به‌صورت دانه‌های ریز و سفید رنگ بر روی زمینه قرمز در داخل دهان مشاهده می‌شود، به پزشک کمک می‌کند تا بیماری را تشخیص دهد. با این حال، در برخی موارد ممکن است پزشکان سرخک را با سایر بیماری‌های عفونی اشتباه بگیرند، به همین دلیل ممکن است نیاز به آزمایش خون یا دیگر آزمایش‌ها باشد.
علت های بروز ابتلا به سرخک
سرخک یک بیماری بسیار مسری است که عمدتاً از طریق قطرات تنفسی فرد مبتلا به دیگران منتقل می‌شود. این قطرات هنگامی که فرد مبتلا سرفه، عطسه یا صحبت می‌کند، در هوا پخش می‌شوند و افراد سالم با تنفس آنها می‌توانند به ویروس آلوده شوند. همچنین، این ویروس می‌تواند بر روی سطوحی مانند میز، دستگیره در و لوازم‌التحریر برای چند ساعت فعال باقی بماند و اگر فرد سالم با این سطوح تماس داشته باشد و سپس دست‌های خود را به دهان، بینی یا چشم‌هایش بمالد، احتمال ابتلا به بیماری وجود دارد.
عوارض سرخک
سرخک می‌تواند عوارض جدی و خطرناکی را به دنبال داشته باشد. یک به یک آن را در ادامه شرح می‌دهیم:
عفونت گوش
عفونت گوش یکی از شایع‌ترین عوارض سرخک است که معمولاً به‌صورت عفونت باکتریایی بروز می‌کند. این نوع عفونت می‌تواند باعث ایجاد درد شدید در گوش، تب و مشکلات شنوایی گردد. در صورت عدم درمان به موقع، عفونت گوش می‌تواند به مشکلات دائمی شنوایی منجر شود. به‌خصوص در کودکان، که سیستم ایمنی آنها هنوز به طور کامل شکل نگرفته، خطر ابتلا به عفونت‌های گوش به‌مراتب بیشتر است.
التهاب حنجره (برونشیت)
سرخک می‌تواند منجر به التهاب حنجره یا برونشیت شود که می‌تواند مشکلات تنفسی جدی ایجاد کند. این عارضه ممکن است با سرفه‌های شدید و گلودرد همراه باشد و نیاز به مراقبت پزشکی دارد. برونشیت در برخی موارد می‌تواند به عفونت‌های ثانویه یا حتی پنومونی منجر شود که نیازمند درمان فوری و دقیق است.
پنومونی (عفونت ریه)
پنومونی یکی از عوارض جدی سرخک است که به‌خصوص در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، می‌تواند عوارض شدید و حتی کشنده‌ای را به همراه داشته باشد. در این حالت، عفونت به ریه‌ها حمله می‌کند و می‌تواند منجر به تنگی نفس، تب بالا و سرفه‌های مداوم شود. افرادی که به پنومونی ناشی از سرخک مبتلا می‌شوند، ممکن است به بستری شدن در بیمارستان نیاز پیدا کنند تا تحت درمان‌های پیشرفته قرار گیرند.
پیشگیری از بیماری سرخک
پیشگیری از سرخک به‌خصوص از طریق واکسیناسیون اهمیت زیادی دارد. در ادامه بیشتر شرح می‌دهیم:
اهمیت واکسیناسیون
پیشگیری از بیماری سرخک به‌خصوص از طریق واکسیناسیون اهمیت زیادی دارد. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) توصیه می‌کند که تمامی کودکان و بزرگسالان واکسن سرخک را دریافت کنند. این واکسن به‌طور مؤثری از ابتلا به بیماری جلوگیری کرده و از شیوع آن در جامعه نیز جلوگیری می‌کند. دریافت واکسن نه‌تنها ایمنی فردی را افزایش می‌دهد، بلکه به ایمنی جمعی نیز کمک می‌کند، به‌ویژه در جوامع با نرخ بالای واکسیناسیون.
زمان‌بندی واکسن برای کودکان
برای کودکان، اولین دوز واکسن معمولاً بین ۱۲ تا ۱۵ ماهگی تزریق می‌شود و دوز دوم آن بین ۴ تا ۶ سالگی. این زمان‌بندی برای اطمینان از حداکثر ایمنی و محافظت از کودک در برابر سرخک طراحی شده است. والدین باید اطمینان حاصل کنند که کودکانشان به موقع واکسن را دریافت کنند تا از خطر ابتلا به بیماری و عوارض آن در امان بمانند.
گروه‌های در معرض خطر بالا
افرادی که در معرض خطر بالای سرخک هستند، مانند دانشجویان و کارکنان بیمارستان‌ها، باید از دریافت واکسن اطمینان حاصل کنند. این افراد به دلیل ارتباطات نزدیک با جمعیت‌های بزرگ و آسیب‌پذیر، بیشتر در معرض ابتلا به سرخک قرار دارند. بنابراین، اطمینان از واکسیناسیون در این گروه‌ها برای کاهش شیوع بیماری و حفاظت از سلامت عمومی ضروری است.
روش‌های ایمنی در برابر سرخک
برای محافظت از افراد در برابر سرخک، چندین روش ایمنی وجود دارد. اولین و مهم‌ترین روش، واکسیناسیون است. با دریافت دو دوز واکسن سرخک، بدن قادر به تولید آنتی‌بادی‌های لازم برای مقابله با ویروس خواهد بود و در صورت مواجهه با ویروس، سیستم ایمنی بدن می‌تواند به‌خوبی واکنش نشان دهد. علاوه بر واکسیناسیون، رعایت بهداشت شخصی نیز اهمیت دارد.
سخن آخر
سرخک یک بیماری عفونی با عوارض جدی است که به‌راحتی از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود. این بیماری ناشی از ویروس سرخک بوده و می‌تواند عوارض خطرناکی همچون عفونت گوش، پنومونی و حتی انسفالیت را به همراه داشته باشد. با این حال، واکسیناسیون می‌تواند به‌طور قابل توجهی از شیوع و مرگ‌ومیر ناشی از این بیماری جلوگیری کند. با توجه به شیوع مجدد سرخک در برخی مناطق، ضروری است که دولت‌ها، مؤسسات بهداشتی و خانواده‌ها همکاری کنند تا سلامت جامعه را حفظ نمایند. همچنین می‌توانید از شرکت پرستاری برای استخدام یک پرستار مجرب در این زمینه کمک بگیرید.