امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه در مواجهه با کاهش تعهدات آمریکا در قبال اروپا، خواهان آغاز بحثی درباره گسترش چتر هسته‌ای فرانسه به شرکای اتحادیه اروپا است.
آگهیآقای ماکرون با مطرح کردن این موضوع، یک بحث راهبردی مهم را در میان شرکای اروپایی خود گشوده و اکنون قصد دارد امکان گسترش بازدارندگی هسته‌ای فرانسه را برای حفاظت از اتحادیه اروپا بررسی کند.
در اروپا، تنها دو کشور فرانسه و بریتانیا دارای سلاح هسته‌ای هستند.
گفته می‌شود که فرانسه ۲۹۰ کلاهک و بریتانیا ۲۲۵ کلاهک اتمی در اختیار دارد. اما از نظر مشروعیت سیاسی، این دو کشور شرایط یکسانی ندارند؛ چراکه بریتانیا دیگر عضو اتحادیه اروپا نیست و از نظر راهبردی نیز محدودیت‌های متفاوتی دارد.
کریستف واسینسکی، استاد مرکز پژوهش‌ها و مطالعات سیاست بین‌الملل در دانشگاه آزاد بروکسل، می‌گوید: «فرانسه دارای زرادخانه‌ای است که به‌عنوان یک سیستم خودمختار در نظر گرفته می‌شود.» به بیان دیگر، مقامات فرانسوی در زمینه بازدارندگی هسته‌ای کاملا مستقل و اختیار حاکمیتی مطلق خود را دارند.
در مقابل، وضعیت بریتانیا متفاوت است. آقای واسینسکی د ر توضیح گفت: «بریتانیا زرادخانه هسته‌ای خود را با همکاری آمریکا توسعه داده و برای عملیاتی کردن آن، به زیرساخت‌ها و حمایت فنی آمریکا نیاز دارد.»
وی افزود: «برخی از کارشناسان معتقدند که در صورت مخالفت ایالات متحده، بریتانیا به‌راحتی قادر به استفاده از کلاهک‌های هسته‌ای خود نخواهد بود.» به این معنا که حاکمیت لندن بر زرادخانه هسته‌ای‌اش مطلق نیست.
یورونیوز فارسی را در ایکس دنبال کنید
روش‌های به‌کارگیری این تسلیحات نیز میان دو کشور متفاوت است. بریتانیا فقط از زیردریایی‌ها برای شلیک سلاح‌های هسته‌ای خود استفاده می‌کند، درحالی‌که فرانسه علاوه بر این گزینه، امکان استفاده از جنگنده یا بمب‌افکن برای پرتاب تسلیحات اتمی را نیز دارد.
چرخش در آلمان
بحث درباره گسترش چتر هسته‌ای فرانسه یا بریتانیا، پاسخی به درخواست فریدریش مرتس، صدراعظم احتمالی آینده آلمان محسوب می‌شود. با کاهش تعهدات آمریکا در قبال اروپا، او خواهان گفت‌وگو با پاریس و لندن در این زمینه شده است؛ موضعی که تغییر چشمگیری در سیاست سنتی برلین به شمار می‌رود.
آلمان همواره برای تأمین امنیت خود به حمایت واشنگتن متکی بوده است، اما اکنون این کشور در حال بازنگری راهبردی در این زمینه است.
بازنگری در فرانسه
گسترش بازدارندگی هسته‌ای فرانسه مستلزم بازنگری عمیق در سیاست‌ها و دکترین دفاعی این کشور است. پاریس در حال حاضر اعلام کرده که در صورت تهدید «منافع حیاتی» خود، از سلاح‌های هسته‌ای استفاده خواهد کرد.
با این حال، اگر قرار باشد این بازدارندگی به سایر کشورهای اروپایی تعمیم داده شود، باید محدوده و تعریف «منافع حیاتی» فرانسه نیز بازتعریف شود. کما اینکه رئیس جمهوری فرانسه پیش‌تر اشاره کرده بود که این «منافع حیاتی» می‌توانند ابعاد اروپایی نیز داشته باشند.
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
اما گسترش چتر هسته‌ای فرانسه، احتمال هدف قرار گرفتن خود این کشور را نیز افزایش می‌دهد.
کریستف واسینسکی توضیح می‌دهد: «اگر [فرانسه] چتر هسته‌ای خود را گسترش دهد، به این معناست که آماده است تا برای محافظت از یک کشور اروپایی یا یکی از اعضای ناتو، احتمالا از سلاح هسته‌ای استفاده کند. اما در عین حال معنای دیگر آن این است که در مقابل، فرانسه خود را در معرض خطر حمله تلافی‌جویانه از سوی کشوری مانند روسیه قرار می‌دهد. این یک فرضیه است، اما در چنین شرایطی، روسیه می‌تواند تصمیم بگیرد که به خاک فرانسه حمله کند و حتی یک شهر فرانسوی را هدف قرار دهد.»
آگهیآقای واسینسکی در توضیح گفت: «به‌نوعی، فرانسه نیز گروگان سیاستی که خودش پیشنهاد داده خواهد شد.»
آیا توان هسته‌ای فرانسه برای دفاع از کل اتحادیه اروپا در برابر روسیه کافی است؟
گسترش چتر هسته‌ای فرانسه همچنین این پرسش را مطرح می‌کند که آیا این کشور از ظرفیت لازم برای ایفای نقش بازدارنده برخوردار است؟ آیا زرادخانه هسته‌ای فرانسه برای دفاع از کل اتحادیه اروپا کافی خواهد بود؟
کریستف واسینسکی در این زمینه توضیح می‌دهد که «سلاح‌های هسته‌ای همچنان سلاح‌هایی بسیار قدرتمند هستند که دولت‌ها در حال حاضر در اختیار دارند. این تسلیحات در صورت استفاده می‌توانند موجب کشته شدن هزاران یا حتی ده‌ها هزار نفر شوند و مناطق بسیار وسیعی را نابود کنند.»
وی در ادامه افزود: «بنابراین، اینکه تعداد زیادی از این سلاح‌ها یا حتی مقدار بسیار زیادتری از آن‌ها داشته باشید، لزوما تغییری در اصل ماجرا ایجاد نمی‌کند.»
آگهیاین استاد دانشگاه در ادامه تأکید می‌کند: «قدرت تخریبی این سلاح‌ها به حدی بالا است که داشتن تنها چندصد کلاهک هسته‌ای نیز می‌تواند یک بازدارندگی بسیار موثر باشد.»
با این حال، برخی کارشناسان معتقدند که موازنه قوا همچنان به نفع روسیه است، چراکه این کشور ۴ هزار و ۳۸۰ کلاهک هسته‌ای در اختیار دارد.
افزایش توان هسته‌ای اروپا مستلزم افزایش تعداد موشک‌ها و سامانه‌های پرتاب است. علاوه بر این، ایجاد زیرساخت‌های لازم در کشورهای شریک نیز ضروری خواهد بود، اقدامی که هزینه‌های هنگفتی در پی خواهد داشت.
با این حال، چتر هسته‌ای فرانسه می‌تواند راهی برای تقویت خوداتکایی راهبردی اروپا و همبستگی میان ۲۷ کشور عضو اتحادیه باشد.
آگهییکی از مسائل کلیدی در این بحث، تعیین مرجع تصمیم‌گیری درباره استفاده از این سلاح‌ها است. در این زمینه، آقای ماکرون تأکید کرده که این تصمیم باید به‌طور انحصاری بر عهده رئیس جمهوری فرانسه باشد.
source