یک مقام اوکراینی می‌گوید که «تمام یگان‌های نظامی می‌دانند که هم باید اجساد مدافعان خودی و هم اجساد دشمن را به پشت خط بیاورند. زیرا اگر جسدی گرفته شود، بدن دشمن به عنوان دارایی برای صندوق مبادله در روند تبادل اجساد استفاده می‌شود.»
آگهی«مامان، سلام. همه‌چیز خوبه. من آفلاین می‌شم، شاید برای مدت طولانی، شاید یک هفته یا یک ماه. نگران نباش.»
این آخرین پیامی بود که «نظر اوچِرِتنی» در تاریخ ۳۰ مارس ۲۰۲۲ (دهم فروردین ۱۴۰۱) برای مادرش فرستاد. نزدیک به سه سال از آن روز گذشته، اما هنوز هیچ خبری از او نیست.
نظر، پزشکیار رزمی ارتش اوکراین، زمانی که ۳۳ سال داشت در ماریوپل ناپدید شد؛ شهری در شرق اوکراین که آن زمان در یکی از خونین‌ترین مراحل جنگ روسیه علیه اوکراین تحت محاصره قرار داشت.
این سرباز فقط یکی از حدود ۶۰ هزار نیروی نظامی و غیرنظامی اوکراینی است که در «فهرست یکپارچه» دولت اوکراین برای مفقودالاثرها ثبت شده است. با این حال، شمار واقعی مفقودشدگان ممکن است بسیار بیشتر این باشد.
یورونیوز فارسی را در ایکس دنبال کنید
آرتور دوبروسردوف، کمیسر ویژه رسیدگی به این افراد به سی‌ان‌ان گفت: «اگر فردی در این فهرست قرار داشته باشد، دو احتمال اصلی وجود دارد: یا در اسارت روسیه است، یا جان خود را از دست داده است.»
با ادامه جنگ، پیدا کردن کسانی که اسیر یا کشته شده‌اند برای دولت اوکراین روز به روز دشوارتر می‌شود.
نوع جنگ نیز از سال سه سال پیش تا کنون تغییر کرده است. هر دو ارتش اکنون به طور گسترده‌ای از پهپاد استفاده می‌کنند، به همین دلیل بازگرداندن اجساد از خطوط مقدم جنگ هر روز سخت‌تر می‌شود. به همین دلیل است که روسیه و اوکراین به طور منظم اجساد را مبادله می‌کنند.
از زمان آغاز حمله تمام‌عیار روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲، اوکراین موفق شده است بیش از ۷ هزار جسد را بازگرداند.
دوبروسِردوف در ادامه گفت: «تمام یگان‌های نظامی می‌دانند که هم باید اجساد مدافعان خودی و هم اجساد دشمن را بیاورند. چرا که اگر جسدی گرفته شود، بدن دشمن به عنوان دارایی برای “صندوق مبادله” در روند تبادل اجساد استفاده می‌شود.»
فرآیند پیچیده و زمان‌بر بازگشت اجساد
اوکراین در آخرین دور تبادل اجساد در چهاردهم فوریه (۲۶ بهمن) جسد ۷۵۷ سرباز کشته‌شده خود را به وطن بازگرداند. اما برای خانواده‌های آن‌ها، هنوز لحظه‌ای که بتوانند عزیزان خود را طبق سنت‌های اوکراینی دفن کنند، نرسیده است.
شناسایی مفقودان از بین اجساد بازگشتی فرآیندی طولانی و پیچیده است. اغلب آنچه باز می‌گردد، تنها تکه‌هایی از بدن است که نابود شده، تکه‌تکه، فاسد یا سوخته‌اند.
به گفته روسلان عباسوف، معاون مدیر مرکز تحقیقاتی علمی و پزشکی قانونی دولتی «سخت‌ترین کار برای یک کارشناس این است که یک بسته می‌رسد و در آن تعداد زیادی تکه بدن است. وقتی آن را باز می‌کنید، نمی‌فهمید که آیا این اجزا متعلق به یک نفر است یا ۱۰ تا ۲۰ نفر.»
بعضی وقت‌ها، ولی نه همیشه، اجساد با علائم شناسایی باز می‌گردند. با این حال، این اطلاعات نیز باید راستی‌آزمایی شوند. در برخی موارد، نامی به یک جسد اختصاص داده شده است، اما پس از آزمایش دی‌اِن‌اِی مشخص می‌شود که آن جسد متعلق به فردی کاملا متفاوت بوده است.
حتی اگر خانواده‌ها هم جسد یک سرباز کشته‌شده را شناسایی کنند، آزمایش دی‌اِن‌اِی همچنان برای شناسایی نهایی ضروری است.
آگهیآقای دوبروسردوف توضیح داد: «ما از هر قسمت از بدن یک نمونه دی‌اِن‌اِی می‌گیریم و یک پروفایل دی‌اِن‌اِی ایجاد می‌کنیم. فقط وقتی که اجساد تمام افراد را بررسی کردیم، جسد را تحویل می‌دهیم. زیرا نمی‌توانید یک فرد را شناسایی کرده، دفن کنید و سپس بعد از مدتی تکه‌های دیگری از بدن همان فرد پیدا کنید.»
او افزود که در برخی موارد، باقی‌مانده‌های یک بدن در زمان‌های مختلف و در روندهای مختلف بازگشت اجساد تحویل داده شده‌اند.
در مواردی که فرد مفقود شده فاقد بستگان باشد، متخصصان اشیاء باقی‌مانده از او (به‌ویژه اقلامی که مستقیما با پوست او در تماس بوده‌اند) را تجزیه و تحلیل می‌کنند تا به دنبال تطابق دی‌اِن‌اِی باشند.
استفاده از تکنیک‌های بازسازی چهره برای شناسایی مفقودین جنگ
برای تسریع در جستجو، مقامات اوکراینی به فناوری‌های پیشرفته روی آورده‌اند.
آگهیپلیس ملی اوکراین در بیستم فوریه (دوم اسفند) تصاویری کامپیوتری از پنج مرد ناشناخته که در جریان جنگ کشته شده‌اند را در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرد.
پیامی که همراه این تصاویر بود چنین گفت: «اگر هرکدام از اقوام یا دوستان گمشده شما به دلیل جنگ یا افرادی که در جستجوی آن‌ها هستند را شناسایی می‌کنید، لطفا با ما تماس بگیرید.»
این نخستین بار بود که اوکراینی‌ها از تکنیک‌های بازسازی سه‌بعدی برای این منظور استفاده کرده‌اند.
خریستینا پودریاکو، رئیس بخش تحقیقات جنایات جنگی پلیس ملی اوکراین به سی‌ان‌ان گفت: «ما در حال آزمایش فناوری بازسازی ویژگی‌های صورت اجساد ناشناس بر اساس شکل جمجمه و اطلاعات ژنتیکی موجود هستیم.»
آگهیاین تکنیک به بازسازی ویژگی‌هایی مانند رنگ مو و پوست، شکل صورت و سن تقریبی کمک می‌کند.
استفاده از نرم‌افزار تشخیص چهره و ابزارهای آنلاین برای شناسایی مفقودین
علاوه بر این، اوکراینی‌ها از نرم‌افزار شناسایی چهره که توسط شرکای غربی فراهم شده استفاده می‌کنند و جستجوهای لازم را در پایگاه‌های داده، شبکه‌های اجتماعی و اینترنت انجام می‌دهند.
یکی از ابزارهایی که به‌کار گرفته می‌شود، برنامه هوش مصنوعی Clearview AI است که به کاربران امکان می‌دهد چهره‌ها را از تصاویری که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده شناسایی کنند و به محققان کمک کرده است تا سربازان مفقودی که در اسارت هستند، شناسایی کنند.
مادر «نظر اوچِرِتنی» هم دی‌اِن‌اِی خود را ارائه داد، اما پایگاه داده‌ها هیچ تطابقی برای آن پیدا نکرده است. این مادر معتقد است که «این یعنی او زنده است؛ من می‌دانم. شاید او در زندانی است که هنوز زندانیان را آزاد نکرده‌اند، بنابراین اسمش هیچ جا ثبت نشده است.»
آگهیاو ادامه داد: «من یک ویدیو قدیمی از او دارم که در آن در حال رانندگی است، شوخی می‌کند و با دیگر پسرها می‌خندد. من این ویدیو را چندین بار در روز می‌بینم. من هر ثانیه، هر حرکت چشم، هر تکان دست او را می‌شناسم.»
ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین بارها گفته است که اوکراین آماده است تا به مبادله «تمام [اسرا و اجساد] در برابر تمام [اسرا و اجساد]» بپردازد. او معتقد است که آزاد کردن تمام اسرای اوکراینی توسط روسیه گام خوبی در جهت صلح خواهد بود.
این دقیقا همان چیزی است که مادر «نظر اوچِرِتنی» مانند هزاران خانواده دیگر اوکراینی، در انتظار آن است.
source