آگهیاگرچه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا خواستار دستیابی فوری به توافق هسته‌ای جدید با جمهوری اسلامی ایران است، اما برای اینکه هر توافقی اجرایی باشد، تهران نخست باید میزان تجهیزات و زیرساخت هسته‌ای و محل ذخیره‌سازی آن‌ها را دقیقا اعلام کند.
بنابر این گزارش، آگاهی جامعه جهانی از موجودی برنامه هسته‌ای ایران با شکاف‌های مهمی روبه‌روست. تهران در سال‌های اخیر، نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر فعالیت‌های هسته‌ای خود را که یکی از شروط اصلی برجام بود، محدود کرده و روند تحقیقات آژانس را درباره مواد هسته‌ای اعلام‌نشده نیز مسدود کرده است. جمهوری اسلامی ایران همچنین در مواردی دوربین‌های نظارتی نصب‌شده در بخش‌های کلیدی زیرساخت‌های هسته‌ای را برچیده و عملا مانع بازرسی آژانس از این سایت‌ها شده است.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از سپتامبر ۲۰۲۳ اعلام کرده است که دیگر اطلاعات به‌روز و کاملی درباره طیفی از فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران در اختیار ندارد و درنتیجه، نمی‌تواند تایید کند که ادعای تهران مبنی بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای واقعیت دارد. استیو ویتکاف، فرستاده ویژه دونالد ترامپ در امور خاورمیانه و سرپرست هیات آمریکایی در مذاکره با جمهوری اسلامی ایران تاکید کرده است که خط قرمز دولت دونالد ترامپ جلوگیری از دستیابی جمهوری اسلامی ایران به سلاح هسته‌ای است.
مقامات اطلاعاتی آمریکا ماه گذشته اعلام کردند که باور ندارند جمهوری اسلامی ایران تصمیم به ساخت سلاح هسته‌ای گرفته باشد، اما معتقدند در صورت اتخاذ چنین تصمیمی، تهران تنها چند ماه با تولید آن فاصله دارد.
جمهوری اسلامی ایران از سال ۲۰۲۱ مانع بازرسی آژانس از سایت‌های غیرهسته‌ای شده است و همین امر منجر به محدود شدن دید آژانس نسبت به توانایی جمهوری اسلامی ایران در ساخت بمب شده است. با این حال، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در هفته جاری و پس از سفر به ایران گفت: «جمهوری اسلامی ایران فاصله چندانی با تولید سلاح هسته‌ای ندارد.»
دور دوم مذاکرات مقامات ایرانی و آمریکا روز شنبه ۱۹ آوریل در رم، پایتخت ایتالیا برگزار می‌شود. بنابر اعلام مقامات دوطرف، این مذاکرات احتمالا شامل تعیین جدول زمانی برای گفت‌وگوها و تدوین چارچوب کلی برای توافق جدید است.
به گزارش وال‌استریت ژورنال، هرگونه توافق جدید بدون آگاهی روشن از میزان مواد هسته‌ای و زیرساخت‌های موجود در ایران، بسیار پرخطر خواهد بود. بدون چنین مبنایی، نمی‌توان از پایبندی جمهوری اسلامی ایران به محدودیت‌های دقیق در غنی‌سازی اورانیوم اطمینان یافت.
دیوید آلبرایت، بازرس سابق تسلیحاتی و رئیس اندیشکده «موسسه علوم و امنیت بین‌المللی» گفت: «دونالد ترامپ دو ماه فرصت داد تا توافق نهایی شود. جمهوری اسلامی ایران باید همکاری کامل‌تری با آژانس داشته باشد تا اطمینان حاصل شود که هر توافقی قابل اتکاست.»
مقامات آژانس در پی سفر آقای گروسی به ایران، گفتند که هنوز مشخص نیست که آیا تهران اطلاعات جزئی مورد نظر آژانس درباره فعالیت‌های هسته‌ای را ارائه خواهد کرد یا خیر.
به گزارش وال‌استریت ژورنال، آقای گروسی در این سفر از جمهوری اسلامی ایران خواسته است که برای اثبات صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای، همکاری خود را با آژانس افزایش دهد.
عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران، روز پنجشنبه ضمن هشدار به آژانس مبنی بر این که نباید درگیر «سیاست‌ورزی و سیاسی‌کاری» شود، گفت که این نهاد می‌تواند نقش مهمی در حل پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران ایفا کند.
به گزارش وال‌استریت ژورنال، مهم‌ترین شکاف اطلاعاتی آژانس درباره برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران، مربوط به موجودی سانتریفیوژها است.
با این حال آژانس همچنان دسترسی منظم به دو سایت غنی‌سازی جمهوری اسلامی ایران را دارد و می‌داند که ایران مواد شکافت‌پذیر را از این سایت‌ها منحرف نکرده است.
کارشناسان می‌گویند که آژانس هنوز می‌تواند برای بازسازی تصویری معتبر از موجودی سانتریفیوژ‌های ایران تلاش کند. آژانس می‌تواند از طریق بازرسی‌ها و آزمایش‌های مختلف، تخمینی از حجم تولید مواد شکاف‌پذیر جمهوری اسلامی ایران ارائه داده و آن را با موجودی اعلام‌شده مطابقت دهد. اما به‌گفته یک دیپلمات اروپایی درگیر در پرونده هسته‌ای ایران، این روند ممکن است تا شش ماه زمان ببرد و حتی با این وجود، بعید است آژانس به تصویری کامل دست یابد.
تهران پیش از اجرای توافق همچنین باید تکلیف تحقیقات آژانس درباره مواد هسته‌ای اعلام‌نشده‌ای که در ایران یافت شده است را تعیین کند.
آگهیبه گزارش وال‌استریت ژورنال، این موضوع از منظر سیاسی، چالشی جدی برای حکومت ایران است. به‌باور آژانس و مقامات غربی، این مواد احتمالا ریشه در برنامه‌های تسلیحاتی دهه ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰ میلادی دارد. اما تهران همواره انجام چنین فعالیت‌هایی را رد کرده است. بدون ارائه جزئیات درباره منشا این مواد و محل نگهداری کنونی آن‌ها، جمهوری اسلامی ایران ممکن است نتواند این پرونده را مختومه کند.
source