تاریخ انتشار •به روز شده در
آگهیدرحالیکه هلند دومین صادرکننده‌ی بزرگ محصولات کشاورزی در دنیاست، حالا به خط مقدم بحران نیتروژن اروپا بدل شده است. در اینجا، میزان نیتروژنی که روی هر جریب زمین کشاورزی رسوب می‌کند، سه برابر میانگین اتحادیه‌ی اروپاست. بااین‌حال، دولت کاهش ۵۰درصدی انتشار نیتروژن را به‌مدت پنج سال به تعویق انداخته و آن را به سال ۲۰۳۵ موکول کرده است. با این تصمیم، دولت برخلاف تعهدات قانونی در سطح ملی و اروپایی عمل کرده که هدف آن‌ها کاهش چشمگیر آلودگی نیترات تا سال ۲۰۵۰ است. کشاورزی صنعتی یکی از عوامل اصلی این مشکل است.
در هلند، به‌ازای هر ۱۰۰ نفر جمعیت، ۶۲۰ رأس دام وجود دارد. این دام‌ها که در منطقه‌ای نسبتاً کوچک متمرکز شده‌اند، گوشت، پنیر و شیر تولید می‌کنند و همچنین مقادیر عظیمی از یک محصول جانبی که مدیریت آن روزبه‌روز دشوارتر می‌شود: کود حیوانی.
نندا فان دن پل، کشاورز هلندی، توضیح می‌دهد هرکدام از ۹۰ گاوی که در مزرعه‌ی خانوادگی‌شان نگهداری می‌شوند، روزانه ۳۰ لیتر شیر و سالانه مجموعاً سه‌هزار متر مکعب کود تولید می‌کنند. این حجم، معادل پُرشدن ۴۰ استخر شنای متوسط با کود مایع دامی است. چطور از شر آن خلاص می‌شوند؟
به‌گفته‌ی نندا، درحال‌حاضر فقط ۸۰درصد از این کود مایع در زمین‌های کشاورزی استفاده می‌شود و باقی آن باید دفع شود.
سال گذشته، مزرعه‌ی او برای خلاص‌شدن از کود مازاد، مبلغی حدود ۱۰۰هزار یورو پرداخت کرده است. او برآورد می‌کند که این رقم طی دو سال آینده ممکن است به حدود ۴۰۰هزار یورو برسد، چراکه میزان پسماندی که در زمین‌هایشان تخلیه می‌شود باید کاهش یابد.
نندا می‌گوید: «اگر همه‌چیز طبق چیزی که حالا اعلام می‌کنند پیش برود، بعید می‌دانم تا سال ۲۰۳۰ بتوانیم مزرعه‌ی خانوادگی‌مان را حفظ کنیم.» بله، درست است. آدم دلش می‌خواهد بخشی از راه‌حل باشد، اما آن‌ها کاری می‌کنند که نشود. این‌که هیچ اختیاری در این وضعیت نداری، واقعاً دشوار است.
به‌گفته‌ی سازمان‌های مردم‌نهاد، تعویق در اجرای اهداف مرتبط به کاهش انتشار نیتروژن از سوی دولت، اثرات مخربی بر زیست‌بوم‌ها داشته است. با نماینده‌ای از سازمان «بسیج برای محیط‌زیست» گفت‌وگو کردم؛ سازمانی که به دلیل پیگیری‌های قضایی علیه دولت و کشاورزان در حمایت از محیط‌زیست شهرت دارد.
فعال محیط‌زیست، مکس فان در سلین، می‌گوید: «شما در باغ من هستید، اما اینجا با منطقه‌ی حفاظت‌شده‌ی ناتورا 2000 به‌نام کواده هوک مرز مشترک دارد.» «از همین‌جا می‌توان دید که چگونه تنوع زیستی از بین رفته است. مدتی پیش، اینجا دارای پوشش گیاهی چشم‌نواز مخصوص تپه‌های شنی بود. اما اکنون پوشش گیاهی تپه‌ها به‌طور کامل جای خود را به گزنه و پیچک رازک داده است. چنین تغییری تعادل زیست‌بوم‌ها را به هم می‌زند.»
به‌گفته‌ی او، فقط ۲۸درصد از مناطق حفاظت‌شده ناتورا 2000 در هلند، وضعیت خوبی دارند. هدف از ایجاد این مناطق، حفاظت از مهم‌ترین گونه‌ها و زیستگاه‌های در معرض خطر در سراسر اروپا بوده است. مکس می‌گوید دولت هلند به‌سادگی از انجام این تعهدات سر باز می‌زند.
«دولت تمایلی به اقدام فوری در پنج سال آینده ندارد و برای این موضوع هم دلیل قانع‌کننده‌ای مطرح می‌کند. آن‌ها مدعی‌اند که این تصمیم‌ها هزینه‌ی اجتماعی زیادی دارد، درحالی‌که این واقعیت از چهار دهه پیش روشن بوده است. قوانینی که دولت را موظف به اقدام می‌دانند، از سال ۲۰۱۹ وجود داشته‌اند.
مکس می‌گوید هدف سازمان مردم‌نهاد او توقف کشاورزی نیست، بلکه رسیدن به توازنی میان تولید و حفظ محیط‌زیست است.
«این کشاورزان نیستند که نمی‌خواهند این کار را انجام دهند. اگر به کشاورزان فرصت داده شود تا به‌سمت کشاورزی پایدار بروند، از آن استقبال خواهند کرد. اما اجرای این مسیر، منوط به موافقت و همراهی دولت است.»
چرا کاهش آلودگی نیتروژن برای هلند و دیگر کشورهای اروپایی تا این اندازه دشوار است؟ به‌گفته‌ی یان ویلم اریسمان، استاد پایداری محیط‌زیست در دانشگاه لایدن، تغییرات کشاورزی نیازمند زمان است؛ واقعیتی که اغلب نادیده گرفته می‌شود، درحالی‌که سیاست‌ها در پی «پاسخ‌های آنی‌اند».
پروفسور اریسمان توضیح می‌دهد: «باید سیاست بلندمدت وجود داشته باشد که به‌تدریج به کشاورزان کمک کند تا به کشاورزی پایدار روی بیاورند و گام‌به‌گام از آن‌ها حمایت کند. چنین سیاستی هنوز وجود ندارد.»
هرچه تأخیرها در هلند و دیگر کشورهای اروپایی ادامه پیدا کند، بهای اقدام‌نکردن برای کشاورزان، طبیعت و اهداف زیست‌محیطی اتحادیه‌ی اروپا سنگین‌تر می‌شود. اکنون این پرسش مطرح است که آیا تغییر معنادار در زمان مناسب رخ خواهد داد و این تغییر چه بهایی خواهد داشت.
source