آگهی
تی‌ان‌تی یا تری‌نیتروتولوئن، اولین بار در اواخر دهه‌ی ۱۸۰۰ در آلمان تولید شد. در ابتدا، این ماده به‌عنوان یک رنگ زرد تولید می‌شد و تنها ۳۰ سال پس از اختراع آن، خواص انفجاری‌اش کشف شد.
امروزه این ماده پرمصرف‌ترین ماده‌ی منفجره در کاربردهای نظامی محسوب می‌شود. و پس از سال‌ها سرمایه‌گذاری ناکافی و افزایش تقاضا به‌دلیل تهاجم روسیه به اوکراین، اکنون در اروپا کمیاب شده است.
دفاع ملی به یکی از موضوعات داغ این روزها تبدیل شده، و اتحادیه اروپا با اختصاص میلیاردها یورو در پی افزایش توان نظامی خود است.
برخی تحقیقات نشان می‌دهند که ظرفیت تولید مهمات روسیه چهار برابر ظرفیت اروپاست و برخی دیگر معتقدند این نسبت ممکن است تا شش برابر هم برسد. اگرچه اروپا میزبان برخی از غول‌های تولید مهمات مانند راین متال، بی‌اِی‌ای و کِی‌ان‌دی‌اس است، این شرکت‌ها خودشان تی‌ان‌تی تولید نمی‌کنند.
در این قسمت از برنامه‌ی «پرسش بزرگ»، یوآکیم شوبلوم، مدیرعامل و بنیان‌گذار شرکت سوئدن بالیستیکس (سوبال)، با مَرِد گوین جونز از یورونیوز به گفت‌وگو نشست تا درباره‌ی افزایش ظرفیت تولید تی‌ان‌تی در اروپا و همچنین منافع اقتصادی و امنیتی آن صحبت کند.
آیا اروپا تی‌ان‌تی تولید می‌کند؟
درحال‌حاضر یک تولیدکننده‌ی تی‌ان‌تی در اروپا وجود دارد که «نیترو-کم» در لهستان است و بخش عمده‌ای از محصولات آن به خارج از اتحادیه‌ی اروپا صادر می‌شود. در آوریل ۲۰۲۵، شرکت نیترو-کم قراردادی به ارزش ۳۱۰میلیون دلار (۲۶۹میلیون۹میلیون یورو) برای تأمین ۱۸هزار تن تی‌ان‌تی طی یک دوره‌ی ۳ساله امضا کرد که قرار است به نیروهای نظامی ایالات متحده تحویل داده شود.
برآورد می‌شود که روسیه سالانه منابعی معادل ۴.۵ تا ۵میلیون گلوله‌ی توپخانه‌ای در اختیار دارد که تقریباً ۲ میلیون عدد آن توسط متحدانش در کره شمالی تأمین می‌شود. تولید اروپا در سال ۲۰۲۳ تقریباً ۶۰۰هزار گلوله‌ی توپخانه‌ای برآورد شده است و با همکاری ایالات متحده، تولید سال ۲۰۲۴ حدود ۱.۲میلیون گلوله تخمین زده شده است. رویکرد بازدارندگی ناتو بر این عقیده استوار است که خطر بروز درگیری زمانی به شدت کاهش می‌یابد که هر دو طرف به طور مساوی مسلح باشند. هر گلوله‌ی توپخانه‌ای تقریباً حاوی ۱۰ کیلوگرم تی‌ان‌تی است. برای تولید میزان مشابه با روسیه، اروپا به حدود ۵۰هزار تن تی‌ان‌تی نیاز خواهد داشت.
درحالی‌که نیترو-کم مقدار قابل‌توجهی تی‌ان‌تی برای اروپا تولید می‌کند، این میزان اکنون کافی نیست و این اتحادیه به‌شدت به تولیدکنندگان آسیایی وابسته است. یوآکیم از پیامدهای تکیه بر تولیدکنندگان خارجی و تنها یک تولیدکننده‌ی محلی ابراز نگرانی می‌کند.
او یادآوری می‌کند: «اگر به دوران همه‌گیری کووید برگردیم، می‌بینیم که بریتانیا در حال تولید واکسن بود، اما ممنوعیت صادرات برای آن اعمال می‌کرد.»
«اگر اتفاقی در لهستان بیفتد، من کاملاً مطمئنم که ممنوعیت صادرات تی‌ان‌تی اعمال خواهد شد. همین موضوع برای کشوری آسیایی که درحال‌حاضر تی‌ان‌تی صادر می‌کند هم صادق است. اگر در نزدیکی آن‌ها درگیری رخ دهد، ممنوعیت صادرات برقرار خواهد شد.»
چین یکی از بزرگترین تولیدکنندگان تی‌ان‌تی در جهان است، هرچند کشورهای عضو ناتو این کشور را از زنجیره‌ی تأمین خود کنار گذاشته‌اند.
افزایش تولید تی‌ان‌تی در اروپا
شرکت یوآکیم، سوبال، در حال بازگرداندن تولید تی‌ان‌تی به سوئد است و قصد دارد تا سال ۲۰۲۷ با رسیدن به ظرفیت کامل، سالانه ۴هزار و ۵۰۰ تن تی‌ان‌تی تولید کند؛ میزانی که برای پرکردن حدود ۴۰۰ تا ۴۵۰هزار گلوله کافی خواهد بود. این میزان برای جبران کمبود اروپا کافی نیست، اما یوآکیم از آن به‌عنوان یک «سهم قابل‌توجه» یاد کرد.
یوآکیم توضیح داد: «سوئد تا سال ۱۹۹۸ تولیدکننده‌ی تی‌ان‌تی بود.»
«اما در آن دوران که روند غیرنظامی‌سازی به‌شدت در جریان بود، می‌شد تی‌ان‌تی موجود در گلوله‌هایی را که از رده خارج می‌کردند، بازیابی کرد و صنعت معدن هم تقریباً می‌توانست تی‌ان‌تی را رایگان به دست بیاورد. بنابراین، در دهه‌ی ۹۰، هیچ انگیزه‌ی تجاری برای راه‌اندازی کارخانه‌ی تولید تی‌ان‌تی وجود نداشت.»
او افزود: «و حالا داریم تاوان آن تصمیم را پس می‌دهیم.» «در واقع، ما در حال ساخت کارخانه‌مان در فاصله‌ی ۳۰دقیقه‌ای از کارخانه‌ی قدیمی در سوئدیم و همچنین تنها سه کیلومتر با کارخانه‌ی دینامیت «آلفرد نوبل» فاصله داریم، بنابراین می‌توان گفت که داریم در زمینی بسیار تاریخی ساخت‌وساز می‌کنیم.»
با برنامه‌ریزی درست، یواکیم اطمینان دارد که این صنعت در حال رشد نه‌تنها می‌تواند امنیت اتحادیه را افزایش دهد، بلکه منافع اقتصادی نیز به همراه خواهد داشت.
وی توضیح داد: «کشورهای عضو اتحادیه‌ی اروپا سالانه ۲۰۰میلیارد یوروصرف خرید تجهیزات دفاعی می‌کنند. بیش از ۶۰درصد آن از تولیدکنندگان آمریکایی خریداری می‌شود.
اگر این قطعات در اتحادیه‌ی اروپا تولید شوند، بیش از ۱۰میلیون شغل ایجاد خواهیم کرد.»
شرکت سوبال قصد دارد همه‌ی ماشین‌آلات، مواد اولیه و فرایند تولید در زنجیره‌ی تأمین خود را از محدوده‌ای به شعاع ۵۵۰ کیلومتر تأمین کند. این کار نه‌تنها برای اقتصاد محلی مفید است، بلکه به کاهش زمان تحویل نیز کمک می‌کند. درحال‌حاضر واردات از آسیا بیش از دو ماه طول می‌کشد، چراکه به‌منظور پرهیز از عبور از کانال سوئز، مسیر حمل‌ونقل از مسیر دورتری یعنی دماغه‌ی آفریقا انجام می‌شود.
ساخت یک صنعت دفاعی اروپایی
اما وقتی سوبال در حال سرمایه‌گذاری برای افزایش ظرفیت تولید است، آیا بودجه‌ی قابل توجهی برای صنعت مواد منفجره اروپا وجود دارد؟
طرح «بازسازی اروپا ۲۰۳۰» اتحادیه‌ی اروپا می‌تواند تا۸۰۰میلیارد یورو را طی چهار سال آینده آزاد کند، که شامل یک ابزار وام ۱۵۰میلیارد یورویی به نام سیف (اقدام امنیتی برای اروپا) برای کمک به کشورهای عضو در اولویت قراردادن شرکت‌های داخلی است.
یوآکیم اظهار داشت که درخواست‌های خرید از طرف نیروهای نظامی و کشورهای عضو به اندازه‌ای که از آن‌ها خواسته شده ظرفیت تولید را افزایش دهند، به‌سرعت دریافت نمی‌شود.
وی در گفت‌وگو با برنامه‌ی پرسش بزرگ گفت: «درحال‌حاضر سطح ریسک در وضعیت نامطلوبی قرار دارد. صنعت باید ریسک زیادی را به دوش بکشد که این برای ما به‌عنوان بازیگر جدید در این حوزه مزیت است، چون مجبور نیستیم به سهامداران مشابه پاسخگو باشیم و نیازی نداریم قیمت سهام را هر فصل زیر نظر داشته باشیم.
«کار من اینجا این است که مطمئن شوم از وقوع درگیری در آینده جلوگیری کنیم و کسب سود کوتاه‌مدت در اولویت من نیست.»
یوآکیم همچنین به یک عامل محدودکننده دیگر برای صنعت در اروپا اشاره کرد.
«یکی از بزرگترین خطراتی که من در ارتش اروپا می‌بینم این است که ما هماهنگ نیستیم. بنابراین، قابلیت همکاری متقابل یعنی تانک‌های یک کشور باید با مهمات کشور دیگر سازگار باشند.»
«و برای رسیدن به این هدف، بازار نیز باید تحول یابد… به قول معروف، ‘یا خودتان ارتش دارید یا ارتش کشور دیگری در کشور شما حضور دارد.’ بنابراین فکر می‌کنم هزینه‌ای که اگر این کار را انجام ندهیم باید بپردازیم، حتی بیشتر خواهد بود.
پرسش بزرگ یکی از مجموعه برنامه‌های یورونیوز بیزنس است که در آن با رهبران صنایع و کارشناسان گفت‌وگو می‌کنیم و به مهم‌ترین موضوعات روز می‌پردازیم.
برای مشاهده گفت‌وگوی کامل درباره تولید تی‌ان‌تی در اروپا، ویدئوی بالا را تماشا کنید.
source