نگارش از یورونیوز فارسی
تاریخ انتشار
آگهی
کارزار بی‌امان روسیه در کشتار و ارعاب غیرنظامیان اوکراینی که این هفته به هیئت نمایندگی اتحادیه اروپا در کی‌یف هم آسیب زد، اراده بروکسل را برای فشار بیشتر بر اقتصاد جنگی مسکو و کشاندن ولادیمیر پوتین به میز مذاکره تقویت کرده است.
کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، هنگام ورود به پایتخت دانمارک گفت: «بحث‌ها ادامه دارد و همیشه گزینه‌های زیادی روی میز می‌گذاریم. در نهایت باید توافق کنیم. همه می‌دانند که با توجه به تمسخر تلاش‌های صلح از سوی پوتین، تنها چیزی که جواب می‌دهد فشار است.»
بسته نوزدهم؛ چه چیزهایی هدف قرار می‌گیرند؟
پس از ۱۸ دور تحریم‌های بی‌سابقه و گسترده، مشخص نیست بروکسل در بسته نوزدهم چه مواردی را بگنجاند و چه مواردی را کنار بگذارد. ریاست دوره‌ای دانمارک پیش از نشست، سندی چهارصفحه‌ای برای برانگیختن بحث تهیه کرده که بخش‌هایی از جمله نفت، گاز، بخش مالی و رمزارز روسیه را به‌عنوان اهداف احتمالی برشمرده است. همچنین به «ناوگان سایه» روسیه که برای دور زدن سقف قیمتی گروه هفت استفاده می‌شود و به امکان استفاده از تعرفه‌ها برای محدود کردن تجارت دوجانبه اشاره شده است.
اما برجسته‌ترین پیشنهاد این سند، فعال‌سازی «ابزار ضد دور زدن تحریم‌ها»ست؛ ابزاری که اتحادیه اروپا دو سال پیش ایجاد کرد تا کشورهایی را که به روسیه برای دستیابی به کالاها و مواد حیاتی ممنوعه کمک می‌کنند، مجازات کند. پرسش مستقیم سند این است: «آیا آماده‌ایم این ابزار را به کار بگیریم؟» ابزاری که تاکنون هرگز استفاده نشده است.
مبارزه با دور زدن تحریم‌ها؛ بازی «موش و چکش»
مقابله با دور زدن تحریم‌ها همواره به بازی «موش و چکش» تشبیه شده است: هر بار که یک روزنه بسته می‌شود، چند روزنه تازه سر برمی‌آورد. در اوایل جنگ، اتحادیه اروپا از برخورد با شرکت‌های خارج از روسیه خودداری می‌کرد تا از پیامدهای بین‌المللی پرهیز کند. اما با افزایش شواهد از دور زدن آشکار تحریم‌ها، بروکسل مجبور شد دامنه تحریم‌ها را گسترش دهد و شرکت‌هایی در سراسر جهان را هدف قرار دهد.
شرکت‌هایی که تاکنون به این دلیل در فهرست سیاه قرار گرفته‌اند، بیشتر در کشورهایی هستند که روابط گرمی با روسیه دارند؛ از جمله چین، هند، امارات متحده عربی، ترکیه، ازبکستان، صربستان و ویتنام. اما این تحریم‌ها بیشتر متوجه اشخاص حقوقی مشخص بوده و هر بار به‌راحتی شرکت جدیدی با مالکیت پنهان جایگزین قبلی می‌شده است. این همان جایی است که «ابزار ضد دور زدن» وارد عمل می‌شود.
این ابزار در تابستان ۲۰۲۳ ایجاد شد تا در مواردی که دور زدن تحریم‌ها گسترده، سیستماتیک و پایدار باشد و در بخش‌های مختلف یک کشور جریان داشته باشد، به کار رود. کمیسیون اروپا می‌تواند پس از تحلیل داده‌ها و مشورت‌های دیپلماتیک ناموفق، پیشنهاد فعال‌سازی ابزار را ارائه کند. در صورت تصویب کشورهای عضو، فروش، تأمین و انتقال کالاها و فناوری‌هایی که می‌توانند به جنگ روسیه کمک کنند، به کل آن کشور ممنوع می‌شود. به بیان دیگر، تحریم‌های ثانویه علیه یک کشور اعمال خواهد شد.
چرا هنوز استفاده نشده؟
سه مانع اصلی بر سر راه فعال‌سازی این ابزار وجود دارد. نخست اینکه این سازوکار به‌عنوان «آخرین حربه» برای شرایط استثنایی تعریف شده و همین از ابتدا سطح استفاده از آن را بسیار بالا برده است. دوم اینکه تصویب آن نیازمند اجماع هر ۲۷ کشور عضو است؛ اجماعی که حتی در تحریم‌های اولیه هم دشوار بوده و کشورهایی مانند مجارستان و اسلواکی بارها روند تصمیم‌گیری را مختل کرده‌اند. سوم اینکه مهم‌ترین تأمین‌کننده قطعات حساس برای صنایع نظامی روسیه، چین است؛ سومین اقتصاد بزرگ جهان که بنا به گفته مقامات اروپایی ۸۰ درصد قطعات کلیدی مورد نیاز کرملین را تأمین می‌کند.
چین در کانون تنش
سند تهیه‌شده توسط دانمارک، فهرستی از صادرکنندگان «کالاهای با اولویت بالا» به روسیه ارائه کرده که چین تقریباً تمام نمودار را به رنگ قرمز پر کرده است. پس از آن، هنگ‌کنگ، هند و ترکیه با فاصله زیاد قرار دارند. چین پیش‌تر اعلام کرده که «با هرگونه تحریم یکجانبه‌ای که مبنای حقوق بین‌المللی ندارد» مخالف است. سخنگوی وزارت خارجه چین در ژوئیه گفت: «چین همواره مخالف تحریم‌های یکجانبه‌ای بوده که بدون مجوز شورای امنیت اعمال شوند.»
چند هفته بعد، پکن در اقدامی تلافی‌جویانه دو بانک لیتوانیایی را تحریم کرد؛ اقدامی نمادین چون این بانک‌ها در چین فعالیتی ندارند، اما نشانه‌ای از آمادگی چین برای مقابله به مثل بود. در شرایط رکود اقتصادی و بی‌ثباتی ژئوپولیتیکی، بعید است اتحادیه اروپا ریسک استفاده از این ابزار علیه چین را بپذیرد. احتمال بیشتر این است که این سازوکار ابتدا علیه کشورهای کوچک‌تر آزمایش شود.
چشم‌انداز بسته نوزدهم
کارشناسان می‌گویند چالش اصلی بسته نوزدهم این است که آیا اتحادیه اروپا واقعاً گام‌های معنادار تازه‌ای برخواهد داشت تا کشورها و بازیگران ثالث را وادار به انتخاب میان روسیه و غرب کند یا خیر. یان دونین-واسوویچ، وکیل متخصص در امور تحریم، می‌گوید: «عامل تعیین‌کننده، موضع دولت ترامپ درباره افزایش فشار تحریم‌هاست.
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
اگرچه واشنگتن در این موضوع نوسان داشته، اما ممکن است علاقه‌مند باشد تصویب سریع یک بسته سنگین در اروپا را ببیند و به‌طور ضمنی از آن حمایت کند.»
source