حتما برایتان پیش آمده که صبح عطر دوست‌داشتنی‌تان را اسپری کنید و چند ساعت بعد متوجه رایحه کاملا متفاوت آن شوید! تغییر بوی عطر در طول روز، اتفاقی تصادفی نیست؛ بلکه نتیجه ساختار هوشمندانه‌ای است که برند سازنده عطر با استفاده از نت‌های اولیه، میانی و پایانی برای آن به وجود آورده است.

در واقع رایحه واقعی هر عطر زنانه یا مردانه‌ای، یک سفر تدریجی از نت‌های سبک به سنگین است و همین موضوع، علت اصلی تغییر بوی ادکلن در طول روز، محسوب می‌شود. البته دلیل تغییر رایحه عطر صرفا نت‌های عطر نیستند و عوامل موثر دیگری نیز وجود دارند. پیشنهاد می‌کنیم برای اینکه به خوبی با مفهوم نت در دنیای عطرها آشنا شوید و کاملا درک کنید چرا بوی عطر بعد از مدتی عوض می‌شود؟ در ادامه این مطلب از مجلسه مدیسه، با ما همراه باشید.

آشنایی کامل با نت‌های عطر

عطرها مانند آهنگی هستند که از سه جز اصلی تشکیل شده‌اند و با ریتمی دقیق و از پیش طراحی‌شده، شروع می‌شوند و پایان می‌یابند. این سه بخش اصلی، نت اولیه، میانی و پایانی نام دارند که در ادامه با هر یک آشنایتان می‌کنیم.

نت اولیه (Top Notes)

نت اولیه همان رایحه‌ای است که تنها چند ثانیه پس از اسپری‌کردن عطر، استشمام می‌کنید. این لایه معمولا از رایحه‌های آبی، مرکباتی، گیاهی و گلی که رایحه‌ای سبک و پرطراوت دارند، ساخته می‌شود و ذهنیت شما را نسبت به رایحه‌های بعدی عطر آماده می‌کند.

نت میانی (Heart Notes)

بعد از اتمام رایحه نت اولیه، رایحه نت میانی نمایان می‌شود. این لایه همان رایحه اصلی عطر است که آن را از سایر عطرها متمایز می‌کند و تعادلی مناسب بین نت اولیه و نت پایانی می‌سازد.

وزن مولکولی رایحه‌های موجود در این لایه، بیشتر از رایحه‌های نت قبلی است در نتیجه رایحه نت میانی ماندگاری بیشتری دارد و تا چند ساعت باقی می‌ماند.

در اغلب عطرها از رایحه‌های گلی، ادویه‌ای، چوبی و عناصر آروماتیک در این نت استفاده می‌شود.

نت پایانی یا پایه (Base Notes)

وقتی حرف از ماندگاری عطر می‌زنیم، در واقع داریم در مورد ماندگاری رایحه این نت و عطری که دیگران از شما به‌خاطر می‌سپارند، صحبت می‌کنیم. رایحه نت پایه دیرتر از همه فعال می‌شود و با توجه به اینکه مولکول‌های سنگینی دارد، برای ساعت‌ها یا حتی یک روز کامل، باقی می‌ماند.

اغلب عطرسازها از رایحه‌های چوبی (مثل چوب صندل، سدر و…)، عنبر، مشک، وانیل و رزین‌های طبیعی در این نت استفاده می‌کنند.

نقش غلظت عطر در تغییر بوی آن در طول روز

غلظت عطر یکی از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده سرعت تبخیر و میزان پخش رایحه است و تاثیر مستقیمی بر تکامل رایحه از نت اولیه تا پایانی دارد. هر عطر بر اساس نسبت روغن معطر به الکل و حلال‌ها دسته‌بندی می‌شود و همین تفاوت کوچک، تجربه بویایی متفاوتی ایجاد می‌کند.

عطرهای با غلظت بالا، مانند پرفیوم (Parfum) یا ادو پرفیوم (Eau de Parfum)، درصد بالایی از روغن‌های عطری دارند که نه‌تنها نت‌های میانی و پایانی را تقویت می‌کنند؛ بلکه سرعت تغییر بوی عطر را کندتر می‌سازند و ماندگاری آن را افزایش می‌دهند. در عطرهای با غلظت پایین، مانند ادو تویلت (Eau de toilette) و ادکلن (Eau de Cologne)، میزان روغن معطر کم است و نت‌های سبک و فرار سریع‌تر تبخیر می‌شوند. بنابراین نت اولیه قوی و بوی کلی عطر برای کوتاه‌مدت پایدار است.

غلظت عطر همچنین با شدت پخش بو (Sillage) و ماندگاری طولانی روی پوست مرتبط است. در غلظت پایین، رایحه بیشتر در فضا پراکنده می‌شود و تجربه شخصی از نت پایانی محدود است، در حالی که در غلظت بالا، رایحه به‌صورت متمرکزتر روی پوست باقی می‌ماند و نت‌های سنگین و عمیق‌تر آرام‌تر ظاهر می‌شوند.

در نتیجه، عطرهایی با رایحه یکسان اما غلظت متفاوت، مسیر تکامل متفاوتی در طول روز دارند.

اثر غلظت بر تغییر رایحه عطر در طول روز

نقش شیمی ترکیبات عطر در تغییر بوی عطر در طول روز

تغییر رایحه عطر در طول روز، به شیمی ترکیبات آن نیز مربوط می‌شود. عواملی مثل وزن مولکول‌ها، نوع مواد اولیه، میزان فراریت و حتی خانواده بویایی عطر، تعیین می‌کنند کدام رایحه زودتر نمایان شود و کدام رایحه تا ساعات پایانی روز باقی بماند.

وزن مولکولی رایحه‌ها (راز پنهان سرعت تبخیر)

تمام ترکیبات عطری از نظر اندازه مولکولی یکسان نیستند. مولکول‌های سبک‌تر پویا هستند، سریع حرکت می‌کنند و زودتر تبخیر می‌شوند. در حالی که مولکول‌های سنگین‌تر با سرعت کمتر پخش می‌شوند و ماندگاری بیشتری روی پوست دارند.

به همین دلیل است که ترکیبات سبک و فرار مانند مرکبات، نت‌های سبز یا رایحه‌های دریایی، به‌سرعت تبخیر می‌شوند و نخستین نت بویایی را می‌سازند. در مقابل، رایحه‌های سنگین مثل کهربا، چوب‌ها و رزین‌ها که دارای مولکول‌های درشت‌تر هستند تا ساعت‌ها باقی می‌مانند.

طبیعی و سنتتیک (دو مسیر متفاوت برای رسیدن به یک رایحه)

در دنیای عطرسازی، طبیعی بودن یک رایحه، الزاما به معنی پایداری یا کیفیت بالاتر آن نیست. بسیاری از ترکیبات طبیعی ساختار مولکولی ناپایداری دارند و در برابر نور، اکسیژن و تغییرات دما به‌سرعت دچار اکسیداسیون یا تجزیه شیمیایی می‌شوند. این پدیده باعث می‌شود نت‌های طبیعی، به‌خصوص مرکبات و برخی گل‌ها، در مدت کوتاهی شدت خود را از دست بدهند یا حتی تغییر ماهیت دهند.

ترکیبات سنتتیک، حاصل مهندسی دقیق مولکولی‌اند که با هدف ایجاد رفتار قابل پیش‌بینی رایحه در مقابل تبخیر، پخش بو و واکنش‌های محیطی طراحی می‌شوند. به‌طور کلی، این ترکیبات از نظر پیوندهای شیمیایی پایدارترند، در برابر نور و حرارت مقاوم‌تر عمل می‌کنند و در طول زمان رایحه یکدست‌تری را ارائه می‌دهند. علاوه‌بر این‌ها، امکان تنظیم دقیق شدت، ماندگاری و ریتم آزادسازی رایحه را فراهم می‌کنند.

به همین دلیل، در صنعت عطرسازی پیشرفته، فرمولاسیون حرفه‌ای عطر بر پایه‌ی هم‌زیستی مواد طبیعی و سنتتیک ایجاد می‌شود. ترکیبات طبیعی وظیفه ایجاد پیچیدگی و روح رایحه را بر عهده دارند و مواد سنتتیک نقش حفظ ثبات ساختار بویایی را ایفا می‌کنند.

نقش تثبیت‌کننده‌ها بر رایحه عطرها

در فرمولاسیون هر عطر، ترکیباتی به عنوان تثبیت‌کننده‌، نقش کلیدی اما پنهانی ایفا می‌کنند. این ترکیبات به صورت غیر مستقیم سرعت تبخیر نت‌های سبک را کنترل می‌کنند و موجب حفظ تعادل کلی ساختار بویایی می‌شوند. این ترکیبات با کندکردن آزادسازی مولکول‌های فرار، از محو شدن سریع نت‌های اولیه و آشکار شدن زودهنگام نت‌های پایانی جلوگیری می‌کنند.

نتیجه عملکرد تثبیت‌کننده‌ها، افزایش ماندگاری عطر، پیوستگی منطقی میان لایه‌های بویایی و ایجاد تجربه‌ای یکنواخت و حرفه‌ای برای مصرف‌کننده است.

تاثیر خانواده‌های بویایی بر تغییر رایحه در طول روز

خانواده بویایی هر عطر تعیین‌کننده‌ الگوی تغییر رایحه در طول زمان است، زیرا هر گروه بویایی از نظر ساختار مولکولی و میزان فراریت ترکیبات، رفتار متفاوتی در فرآیند تبخیر و ماندگاری از خود نشان می‌دهد. برای مثال، عطرهای مرکباتی به دلیل ماهیت فرار مولکول‌ها، شروعی سریع و پرطراوت دارند اما به همان سرعت نیز محو می‌شوند.

عطرهای چوبی با مولکول‌های سنگین‌تر، فرآیندی آهسته و ماندگار را طی می‌کنند. رایحه‌های گلی نیز در نت میانی بیشترین تغییر را تجربه می‌کنند و به‌شدت تحت تاثیر شرایط محیطی و نوع پوست هستند. خانواده‌های شرقی و عنبری به‌مرور زمان گرم، عمیق و اغلب شیرین‌تر می‌شوند و رایحه‌های چرمی و دودی با گذر زمان لایه‌های عمیق‌تر و جدی‌تری از خود آشکار می‌سازند. به همین دلیل، حتی اگر دو عطر از نظر غلظت یکسان باشند، اما به خانواده‌های بویایی متفاوت تعلق داشته باشند، مسیر تغییر بوی آن‌ها در طول روز کاملا متفاوت است و اینجاست که انتخاب هوشمندانه بر اساس خانواده بویایی، اهمیتی هم‌تراز با انتخاب برند یا قدرت رایحه عطر پیدا می‌کند.

رفتار خانواده‌های بویایی مختلف در طول روز

تاثیر نوع و شیمی پوست بر تغییر رایحه عطر در طی روز

پوست هر فرد یک محیط شیمیایی منحصربه‌فرد است که شامل چربی، رطوبت، دمای سطحی و میزان اسیدیته (pH) است و همه‌ این عوامل در تعیین چگونگی آزاد شدن نت‌های عطر، اینکه با چه سرعتی تبخیر شوند و در نهایت چه بویی از عطر روی پوست باقی بماند، نقش دارند.

پوست چرب؛ افزایش قدرت پخش و ماندگاری عطر

پوست‌ چرب به دلیل داشتن لایه‌ای طبیعی از لیپیدها، مانند یک مخزن عمل می‌کند که مولکول‌های عطر را در خود جذب و به تدریج آزاد می‌کند. این ویژگی باعث می‌شود نت‌های سنگین و پایه بهتر خود را نشان دهند و رایحه در طول روز گرم‌تر، عمیق‌تر و ماندگارتر احساس شود.

با این حال، چربی بیش از حد پوست نیز باعث می‌شود برخی نت‌ها، مثل رایحه‌های شیرین یا حیوانی، بیش از حد غالب شوند و تجربه بویایی کمی شدیدتر یا تندتر از حالت طراحی شده، داشته باشند.

پوست خشک؛ تبخیر سریع و کاهش پایداری

پوست خشک، یک محیط ایده‌آل برای تبخیر سریع مولکول‌های عطری دارد. در این شرایط نت‌های اولیه به سرعت محو می‌شوند، نت میانی فرصت کافی برای تثبیت و نمایان شدن ندارد و رایحه نت پایانی ضعیف‌تر احساس می‌شود.

بنابراین، افراد دارای پوست خشک زودتر متوجه کاهش شدت رایحه عطر در طول روز می‌شوند.

پوست نرمال؛ تعادل ایده‌آل برای نمایش واقعی رایحه عطر

پوست نرمال با تعادل مناسب بین چربی و رطوبت، محیطی ایده‌آل برای نمایش رایحه طبیعی یک عطر دارد. روی این نوع پوست، نت‌ها طبق طراحی ساختاری و زمان‌بندی مولکولی خود ظاهر می‌شوند، تغییرات رایحه تدریجی و منسجم تجربه می‌شود و ماندگاری و پخش بو در حد مطلوب است. به همین دلیل تست عطر روی پوست نرمال به‌عنوان معیار مرجع برای بررسی یک رایحه در نظر گرفته می‌شود.

pH پوست؛ عامل پنهان تغییر رایحه عطر

سطح اسیدی یا قلیایی پوست تاثیر قابل‌توجهی بر نحوه تجربه رایحه دارد. پوست‌های اسیدی، نت‌های مرکباتی را سریع‌تر محو می‌کنند، برخی رایحه‌ها را تیزتر و تلخ‌تر نشان می‌دهند و نت‌های چرمی یا دودی را برجسته‌تر نمایان می‌کنند. در مقابل، پوست‌های قلیایی شیرینی رایحه‌ها را افزایش می‌دهند، بوی گل‌ها را نرم‌تر و رایحه وانیل یا کهربا را غلیظ‌تر نشان می‌دهند. این تفاوت باعث می‌شود عطر روی پوست هر فرد رایحه کمی متفاوت پیدا کند و تغییر بوی عطر در طول روز متفاوت باشد.

دمای بدن و میزان تعریق

دمای بالای بدن و تعریق، عامل مهم دیگری در تغییر بوی عطر در طول روز است. افزایش حرارت پوست سرعت تبخیر مولکول‌ها را بالا می‌برد. تعریق نیز ساختار رایحه را رقیق می‌کند یا نت پایانی را تغییر می‌دهد.

عوامل محیطی موثر بر تغییر بوی عطر و سرعت تبخیر نت‌ها

وقتی عطر روی پوست می‌نشیند، وارد یک اکوسیستم شیمیایی زنده می‌شود که پوست، هوا، نور و دما، همه در آن نقش دارند. رایحه عطر از لحظه اسپری‌شدن، تحت تاثیر عوامل محیطی شروع به دگرگونی می‌کند و همین تعامل‌هاست که باعث می‌شود بوی یک عطر در شرایط مختلف، تجربه‌ای کاملا متفاوت خلق کند.

تاثیر دما بر سرعت تبخیر نت‌های عطر

دما، مستقیما بر سرعت حرکت مولکول‌های عطر اثر می‌گذارد. هرچه هوا گرم‌تر باشد، انرژی جنبشی مولکول‌ها افزایش پیدا می‌کند و در نتیجه نت‌های عطر سریع‌تر تبخیر می‌شوند. به همین دلیل است که عطرها در تابستان زودتر محو می‌شوند و در زمستان، پایداری بیشتری دارند.

نکته‌ کمتر گفته‌شده این است که گرما فقط ماندگاری رایحه عطر را کم نمی‌کند؛ بلکه ترتیب آشکارشدن نت‌ها را هم تغییر می‌دهد. در دماهای بالا، نت‌های میانی و حتی پایانی، ممکن است قبل از زمان طبیعی خود ظاهر شوند و ساختار رایحه را به‌هم بریزند.

رطوبت هوا و تاثیر آن بر تغییر بوی عطر در طول روز

رطوبت بالا باعث می‌شود مولکول‌های عطر مدت بیشتری در هوا معلق باقی بمانند. به همین دلیل، در مناطق مرطوب پخش بوی عطر بیشتر و قوی‌تر است، اما این به معنای افزایش ماندگاری بوی عطر نیست.

در واقع، رطوبت بالا محیط، هم‌زمان تعریق پوست را زیاد می‌کند و در این شرایط، باعث رقیق شدن مولکول‌های عطر و کاهش ماندگاری آن‌ها می‌شود.

اثر نور خورشید و اشعه فرابنفش بر سرعت تبخیر مولکول‌های عطر

نور خورشید، یکی از دشمنان پنهان عطر است. اشعه فرابنفش (UV)، پیوندهای شیمیایی مولکول‌های معطر را می‌شکند. به همین دلیل، اگر عطرتان در معرض نور مستقیم خورشید قرار بگیرد:

تاثیر آلودگی هوا و ذرات معلق بر تغییر رایحه عطر

در شهرهای آلوده، مولکول‌های معطر با ذرات معلق، دود و گازهای شیمیایی وارد واکنش می‌شوند. این واکنش‌ها عمدتا باعث:

• محو شدن رایحه‌های سبک و باطراوت،
• تغییر ظریف در رایحه نت میانی،
• زودتر نمایان شدن نت پایانی،
• غالب‌شدن بیش از حد رایحه نت پایانی،

می‌شوند.

جریان هوا و تاثیر آن بر تغییر نت عطر

باد یا تهویه قوی، پخش عطر را در لحظه افزایش می‌دهد اما هم‌زمان باعث می‌شود مولکول‌های رایحه سریع‌تر از سطح پوست جدا شوند. در چنین شرایطی، نت اولیه برجسته‌تر و نت پایانی زودتر ضعیف می‌شود.

تاثیر لباس و الیاف پارچه

اغلب افراد بر این باورند که اسپری عطر روی لباس، ماندگاری رایحه آن را بالا می‌برد، اما اینطور نیست. برخی پارچه‌ها مانند پشم و پنبه رایحه را جذب می‌کنند ولی برخی الیاف مصنوعی ساختار مولکولی عطر را تغییر می‌دهند.

در کل، اسپری‌کردن عطر روی الیاف پارچه در اغلب موارد، نت اولیه را محو می‌کند و موجب تاکید بیش از حد بر روی نت پایانی می‌شود.

هر عطر در طول روز، داستان خود را روایت می‌کند!

همانطور که متوجه شده‌اید، تغییر بوی عطر در طول روز به نت‌های عطر و مجموعه‌ای از عوامل دیگر بستگی دارد. اما در کل، هر عطر، مانند یک داستان، با گذر زمان روی پوست شما روایت خود را تعریف می‌کند و شناخت عواملی که بر روی این روایت تاثیر می‌گذارند، به شما کمک می‌کند عطرها را هوشمندانه انتخاب کنید.

حالا که با علت تغییر بوی عطر در طول روز و نقش نت‌ها آشنا شده‌اید، زمان آن است که عطری با رایحه منحصربه‌فرد و هماهنگ با سبک خود پیدا کنید. در صفحه خرید ادکلن فروشگاه مدیسه، مجموعه‌ای از انواع عطر مردانه و زنانه با ماندگاری بالا و نت‌های جذاب در انتظار شماست.

سوالات متداول

1. چرا رایحه یک عطر در فصل‌های مختلف سال متفاوت است؟

دما و رطوبت محیط سرعت تبخیر مولکول‌ها را تغییر می‌دهد و همین موضوع علت تفاوت رایحه عطرها در فصول مختلف است.

2. آیا استفاده از لوسیون یا کرم بدن قبل از عطر زدن باعث تغییر بوی عطر در طول روز می‌شود؟

بله. لوسیون‌ها و کرم‌های عطردار یا با ترکیبات مرطوب‌کننده می‌توانند رایحه عطر را خنثی یا تقویت کنند و حتی ماندگاری آن را تغییر دهند.

3. نگهداری نامناسب عطر چه تاثیری روی تغییر بوی آن دارد؟

نور مستقیم، گرما، رطوبت بالا یا بسته‌بندی نامناسب، ساختار مولکولی عطر را تغییر می‌دهد و باعث بوی نامطبوع یا کاهش ماندگاری می‌شود.