عسل تقلبی عسلی است که با هدف تقلید طعم، ظاهر و بافت عسل طبیعی تولید می شود. این نوع عسل فاقد ارزش غذایی و ویتامین های ارزشمند است و گاهی باعث به خطر افتادن سلامتی فرد مصرف کننده می شود. روش های رایج تولید عسل تقلبی و مصنوعی شامل حرارت دادن آب و شکر، استفاده از شربت های صنعتی مثل شربت ذرت با فروکتوز بالا، هیدرولیز اسیدی ساکارز و تغذیه زنبورها با محلول آب و شکر است که منجر به تولید عسل با کیفیت پایین و غالبا مبتنی بر شکر می شود. در این مطلب طرز تهیه عسل مصنوعی با آب و شکر و روش های دیگر شرح داده شده است.

تعریف عسل تقلبی

عسل تقلبی عسلی است که از ترکیب شکر، آب، نشاسته ذرت ساخته می شود تا طعم، رنگ و بافت عسل طبیعی را تقلید کند. این محصول فاقد مواد مغذی و مفیدی است که در عسل طبیعی وجود دارد، مانند آنزیم ها، پروتئین ها و آنتی اکسیدان ها، و برای سلامتی مضر است.

طرز تهیه عسل تقلبی

در ادامه، چند روش رایج برای تهیه عسل تقلبی یا مصنوعی را بررسی خواهیم کرد.

ساخت عسل مصنوعی با آب و شکر: برای این کار یک و نیم لیوان آب جوشیده سرد شده و نصف لیمو ترش کوچک آماده می کنیم. ۱۰۰ گرم شکر داخل قابلمه یا هر ظرف فلزی می ریزیم و کمی آب به آن اضافه می کنیم در حدی که شکرها خیس شود. این محلول را ۵ دقیقه حرارت می دهیم تا رنگش به سمت رنگ طلایی متمایل شود. سپس با احتیاط بقیه آب جوشیده سرد شده را به آن اضافه می کنیم. بعد از اینکه ترکیب یکنواخت شد، ۵۰۰ گرم شکر به همراه یک چهارم لیمو ترش بزرگ یا نصف لیمو ترش کوچک را به آن اضافه می کنیم و همچنان حرارت می دهیم تا بجوشد. بعد از نیم ساعت تا ۴۵ دقیقه که ترکیب غلظت شبیه عسل پیدا کرد شعله را خاموش می کنیم و در یخچال سرد می کنیم. نتیجه یک شربت شبیه عسل خواهد شد.

 هیدرولیز اسیدی آب و شکر: در این روش، آب و شکر که همان ساکارز است با اسیدهایی مانند اسید هیدروکلریک یا اسید سیتریک ترکیب می شود. این اسیدها باعث تجزیه ساختار مولکولی ساکارز و تبدیل آن به گلوکز و فروکتوز می شوند، که دو قند اصلی موجود در عسل طبیعی هستند. در مرحله پایانی، برای شبیه سازی ظاهر و عطر عسل طبیعی، به این ترکیب اسانس و رنگ اضافه می کنند.

 استفاده از شربت های صنعتی مثل شربت ذرت: این روش تهیه عسل مصنوعی یکی از رایج ترین روش های تولید عسل تقلبی است. متقلبان از شربت های صنعتی ارزان قیمت مثل شربت ذرت با فروکتوز بالا  (HFCS) به عنوان شهد طبیعی استفاده می کنند. این شربت ها به دلیل شیرینی بالا و قیمت پایین، سود آوری زیادی برای تولید کنندگان عسل تقلبی دارند.

روش ساخت عسل تقلبی تغذیه ای (عسل شکری): در این روش زنبوردار در فصل بهار و تابستان به زنبور های عسل محلول آب و شکر را می دهد، به جای اینکه اجازه دهد از گرده گل ها استفاده کنند. با این کار حجم تولید شده عسل چند برابر می شود ولی عسل تولید شده یک عسل بی کیفیت و تقلبی است. در ادامه مراحل تولید عسل تقلبی تغذیه ای را شرح می دهیم.

۱- تهیه محلول آب و شکر: یک محلول با ترکیب آب و شکر آماده می کنند.

۲- جایکزین کردن غذای زنبور های تولید کننده: محلول به دست آمده را در ظروفی مخصوص قرار می دهند تا به صورت قطره قطره و به اندازه ای که زنبور ها در آن غرق نشوند، در اختیار زنبور ها قرار گیرد.

۳- تولید عسل: زنبور های عسل با خوردن محلول آب و شکر  و شهد گل ها، آن را در کندو ذخیره می کنند. در نهایت عسلی که تولید می شود ترکیبی از شهد گل ها و شربت شکر است که بیشتر آن را شکر تشکیل می دهد.

عسل تقلبی با موم

وجود عسل در داخل موم و ساختار شش ضلعی کندو، احتمال طبیعی بودن آن را تا حد زیادی افزایش می دهد، زیرا ساخت مصنوعی چنین ساختاری دشوار و غیر اقتصادی است. با این حال، دو روش رایج برای تقلب در عسل با موم وجود دارد:

روش اول: تغذیه زنبورها با آب و شکر است که منجر به تولید عسل تغذیه ای یا عسل شکری  می شود، محصولی که از نظر کیفیت با عسل طبیعی تفاوت زیادی دارد.

روش دوم: افزودن عسل تقلبی به موم های حاوی عسل طبیعی است که در این حالت، تفاوت طعم عسل داخل و خارج موم قابل تشخیص خواهد بود.

با این وجود، مشاهده یک قاب عسل سالم، به ویژه با ساختار شش ضلعی منظم، نشان دهنده طبیعی بودن آن است. در چنین مواردی، بزرگ ترین شیوه تقلب معمولا تغذیه زنبورها با آب و شکر است، در حالی که سایر روش های تقلب پیچیده تر، احتمال کمتری دارند.

روش های خانگی برای تشخیص عسل طبیعی از تقلبی

در اینجا به بررسی چند روش ساده و خانگی می پردازیم که قابل اعتماد هستند. روش هایی مثل تشخیص عسل با سرکه، دستمال کاغذی، مورچه، آب سرد، آتش و سوزاندن همه روش هایی غیر علمی و نادرست هستند. برای اطلاع از روش های کامل و صحیح تشخیص عسل طبیعی، این مقاله را مطالعه کنید.

تشخیص عسل طبیعی از ذرات درون آن: عسل هایی که داخل آنها گرده گل، موم و حتی گاهی اعضای بدن زبور عسل دارند، قابل اعتماد تر هستند؛ البته بعضی وقت ها شرکت های تولید عسل، عسل طبیعی را کاملا فیلتر می کند و باعث می شود این ذرات از عسل جدا شود.

توجه به قیمت عسل: عسل های خیلی ارزان تر از نرخ متداول بازار، به احتمال زیاد تقلبی هستند.

استفاده از کیت تشخیص عسل: کیت تشخیص عسل ابزاری است که برای تست طبیعی بودن عسل استفاده می شود. این کیت ها مواد شیمیایی و معرف هایی هستند که وقتی با عسل مخلوط می شود تغییر رنگ می دهد و شما تا حد امکان می توانید از طبیعی بودن یا نبودن آن آگاهی پیدا کنید.

توجه به نام برند: برندهای معتبر و شناخته شده همیشه کیفیت محصولات خود را به خاطر حفظ برند و اعتبار خود حفظ می کنند؛ به همین دلیل برندهای معتبر از طبیعی بودن و کیفیت عسل خود مطمئن می شوند.