دردهای ناحیه شکم و لگن در زنان، به ویژه در سنین باروری، یکی از شایع‌ترین دلایل مراجعه به مراکز درمانی است که می‌تواند ناشی از عوامل متعددی همچون قاعدگی یا بارداری باشد. مطالعات اپیدمیولوژیک نشان می‌دهد که بیش از ۷۰ درصد زنان در سنین باروری حداقل یک بار در ماه دردهای قاعدگی را تجربه می‌کنند و این دردها می‌توانند کیفیت زندگی را به طور قابل توجهی تحت تأثیر قرار دهند. از سوی دیگر، دردهای بارداری که اغلب به دلیل تغییرات هورمونی و فیزیولوژیک رحم ایجاد می‌شوند، می‌توانند نشانه‌های اولیه بارداری باشند که تشخیص به موقع آن‌ها برای مراقبت‌های پیشگیرانه و حفظ سلامت مادر و جنین ضروری است. در این مقاله، با استناد به جدیدترین تحقیقات و منابع پزشکی معتبر، به بررسی علمی و تخصصی تفاوت‌های درد قاعدگی و درد بارداری می‌پردازیم و راهکارهای عملی و کاربردی برای تشخیص صحیح ارائه می‌دهیم.
روش‌های تشخیص تفاوت درد پریودی و درد بارداری
تشخیص تفاوت بین درد قاعدگی و درد بارداری نیازمند بررسی دقیق چندین فاکتور بالینی و علائم همراه است که در ادامه به تفصیل هر یک را بررسی می‌کنیم:
۱. محل و ماهیت درد
درد قاعدگی (دیسمنوره) معمولاً در ناحیه پایین شکم و لگن، به‌ویژه ناحیه رحم، متمرکز است و به صورت گرفتگی‌های شدید و موجی توصیف می‌شود. این درد ناشی از افزایش پروستاگلاندین‌ها در رحم است که باعث انقباضات عضلانی رحم می‌شود. همچنین ممکن است درد به ناحیه کمر و ران‌ها انتشار یابد. در مقابل، درد بارداری معمولاً به صورت دردهای مبهم، کششی یا فشار در ناحیه لگن و زیر شکم احساس می‌شود که ناشی از تغییرات فیزیولوژیک رحم و کشیدگی رباط‌های گرد رحم است. این درد معمولاً کمتر شدید است و به صورت مداوم یا متناوب بروز می‌کند.
۲. شدت و مدت زمان درد
درد قاعدگی معمولاً از ۱ تا ۳ روز قبل از شروع خونریزی آغاز می‌شود و در طول دوره قاعدگی ادامه دارد. شدت آن می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و در برخی موارد به حدی است که فعالیت‌های روزمره را مختل می‌کند. در مقابل، درد بارداری در اوایل بارداری معمولاً خفیف تا متوسط است و ممکن است به صورت گرفتگی‌های کوتاه‌مدت یا احساس فشار در ناحیه لگن ظاهر شود. این درد معمولاً طولانی‌تر از درد قاعدگی است و ممکن است در طول چند هفته ادامه یابد.
۳. علائم همراه
درد قاعدگی اغلب با علائمی نظیر نفخ شکم، سردرد، خستگی، تغییرات خلقی و حساسیت سینه‌ها همراه است. این علائم به دلیل تغییرات هورمونی سیکل قاعدگی ایجاد می‌شوند. در مقابل، درد بارداری معمولاً با علائم اختصاصی‌تری مانند تهوع و استفراغ صبحگاهی (که در حدود ۷۵-۸۰ درصد زنان باردار دیده می‌شود)، حساسیت و تورم سینه‌ها، تکرر ادرار، خستگی مفرط و تغییرات خلقی شدیدتر همراه است. این علائم ناشی از افزایش سطح هورمون‌های بارداری مانند استروژن و پروژسترون است.
۴. الگوی خونریزی
خونریزی قاعدگی معمولاً منظم، با حجم متوسط تا زیاد و به مدت ۳ تا ۷ روز است و ممکن است شامل لخته‌های خون باشد. در مقابل، خونریزی در بارداری (لکه‌بینی لانه‌گزینی) معمولاً خفیف، به رنگ صورتی یا قهوه‌ای و کوتاه‌مدت است و معمولاً در زمان لانه‌گزینی جنین در رحم رخ می‌دهد. این نوع خونریزی نباید با خونریزی قاعدگی اشتباه گرفته شود.
۵. آزمایش‌های تشخیصی
تست‌های خانگی بارداری که میزان هورمون hCG را در ادرار اندازه‌گیری می‌کنند، یکی از سریع‌ترین و دقیق‌ترین روش‌ها هستند. آزمایش خون برای تعیین سطح hCG نیز دقت بالاتری دارد و می‌تواند در مراحل اولیه بارداری کمک‌کننده باشد. علاوه بر این، سونوگرافی ترانس واژینال می‌تواند وجود یا عدم وجود جنین را تایید کند و در موارد مشکوک به بارداری خارج رحمی یا سایر عوارض، تشخیص دقیق‌تری ارائه دهد.
چه زمانی به دکتر زنان مراجعه کنیم؟
دردهای ناحیه شکم و لگن ممکن است در بسیاری از موارد طبیعی و قابل مدیریت باشند، اما در برخی شرایط خاص، مراجعه به پزشک متخصص زنان ضروری است تا از بروز عوارض جدی جلوگیری شود. در ادامه به مهم‌ترین مواردی که نیازمند مراجعه فوری به پزشک هستند اشاره می‌کنیم:
- درد شدید و مداوم که به هیچ عنوان با مصرف مسکن‌های معمولی کاهش نمی‌یابد و فعالیت روزمره را مختل می‌کند. این می‌تواند نشانه‌ای از عفونت، اندومتریوز یا سایر مشکلات جدی باشد.
- خونریزی شدید و غیرمعمول، به ویژه اگر همراه با لخته‌های بزرگ یا بوی نامطبوع باشد، که ممکن است نشانه عفونت یا مشکلات رحمی باشد.
- درد همراه با تب، لرز، یا علائم عفونت سیستمیک که نیازمند درمان فوری است.
- خونریزی یا درد در زمان‌هایی غیر از دوره قاعدگی معمول، به خصوص اگر این حالت مکرر باشد.
- لکه‌بینی مکرر یا خونریزی پس از رابطه جنسی که می‌تواند نشانه آسیب‌های دهانه رحم یا عفونت باشد.
- تهوع و استفراغ شدید که مانع از تغذیه و نوشیدن آب شده و می‌تواند منجر به کم‌آبی و مشکلات جدی شود.
- درد همراه با سرگیجه، ضعف، یا ناتوانی در ایستادن که ممکن است نشانه خونریزی داخلی یا مشکلات سیستمیک باشد.
- شک به بارداری خارج رحمی یا سقط جنین که نیازمند بررسی و درمان فوری است.
- تاخیر در پریود و وجود علائم مشکوک به بارداری که نیاز به تایید و مراقبت پزشکی دارد.
گرفتن نوبت متخصص زنان یزد
اگر به دنبال دریافت مشاوره تخصصی و خدمات پزشکی با کیفیت در زمینه مشکلات مرتبط با درد قاعدگی و بارداری در یزد هستید، سامانه «دکتردکتر» بهترین گزینه برای شماست. این پلتفرم پیشرفته، امکان رزرو آنلاین نوبت از بهترین متخصصان زنان در یزد را فراهم می‌کند و به شما کمک می‌کند بدون نیاز به مراجعه حضوری اولیه و صرف زمان طولانی، به سرعت و به راحتی از متخصص زنان در یزد و سایر شهرها نوبت بگیرید.
«دکتردکتر» با ارائه اطلاعات کامل درباره تخصص، تجربه و نظرات بیماران، به شما امکان می‌دهد بهترین پزشک متناسب با نیاز خود را انتخاب کنید و از خدمات مشاوره تلفنی، ویزیت حضوری و پیگیری‌های درمانی بهره‌مند شوید. استفاده از این سامانه، تجربه‌ای مطمئن، سریع و راحت را برای مراقبت‌های پزشکی شما به ارمغان می‌آورد و به حفظ سلامت شما و خانواده‌تان کمک می‌کند.